بی پایانی جهان هستی و جهان های جزیی

بی پایانی جهانِ هستی و جهان های جزئی (De l\'infinito universo et mondi)
کتابی فلسفی دربارۀ مراحل کشفِ حقیقت و درک شهودیِ وحدت جهان بی پایان هستی، نوشتۀ جوردانو برونو، منتشرشده در ۱۵۸۴. این کتاب، از یک نامه، سه قصیده و پنج محاورۀ مابعدالطبیعی تشکیل می شود. خواننده در این اثر با دو بی پایانی روبه رو است؛ جهان هستیِ بی پایان و جهانِ جزئیِ بی شمار. برونو پس از تشریح گذار آدمی از سه مرحلۀ مابعدالطبیعی، شهود حقیقت یگانه و نامتناهی، و تعمیق این شهود با علم کیهان شناسی، معنای جهان بی پایان هستی را توضیح می دهد و بر آن است که چون خداوند قادر است نه فقط این جهان بلکه جهان های بی پایان دیگر را بیافریند، خود را به جهانی متناهی محدود نکرده و بی نهایت جهان های جزئی آفریده است. این جهان های جزئی در نهایت جهانِ بی پایانِ هستی را در فضایی بی کران تشکیل می دهند. این اثر به واقع نقدی بر اندیشۀ ارسطو، مبنی بر کران مندی و پایان پذیری جهان هستی، است.