بی تی ار ۶۰

بی تی آر ۶۰. ب. ت. اِر - ۶۰ نفربر زره پوش آبی - خاکی ساخت شوروی است که از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۶ در خط تولید بود و حدود ۲۵ هزار دستگاه از آن ساخته شد. بی تی آر - ۶۰ اولین نفربر ۸ چرخ شوروی ها بود و به عنوان جایگزینی برای نفربر بی تی آر - ۱۵۲ ساخته شد. [ ۱]
بی تی آر - ۶۰ یک طرح انقلابی در زمان خود محسوب می شد که ویژگی های نامتعارفی در مقایسه با دیگر نفربرها داشت. نیروی محرکهٔ این خودرو را دو موتور بنزینی هر یک به قدرت ۹۰ اسب بخار تأمین کرده و در قسمت عقب خودرو قرار می گرفتند. در حالیکه کوپهٔ سربازان در قسمت وسط قرار داشت و سربازان برای ورود و خروج بایستی از درهای کناری استفاده می کردند. سه دریچهٔ شلیک نیز در هر طرف خودرو قرار داشت که سربازان می توانستند با تفنگ شخصی خود از آن شلیک کنند. استفاده از دو موتور این امتیاز را داشت که در صورت خراب شدن یکی از آن ها نفربر می توانست با موتور دیگر به حرکت ادامه دهد اما معایبی از جمله دشواری تعمیر و بالابودن مصرف سوخت را نیز به همراه داشت، ضمن اینکه موتورهای بنزینی بسیار مستعد آتش گرفتن هستند. شوروی ها در بی تی آر - ۷۰ هم از طراحی دوموتورهٔ بنزینی استفاده کردند اما از بی تی آر - ۸۰ به بعد به روش استاندارد یک موتور دیزلی روی آوردند.
مدل های ابتدایی این خودرو زره پوش سقف نداشتند و از قسمت بالا بسیار آسیب پذیر بودند اما از مدل بی تی آر - ۶۰پی آ به بعد سقف اضافه شد. در مدل بی تی آر - ۶۰پی بی که از سال ۱۹۶۶ در خط تولید قرار گرفت یک برجک با یک تیربار ۱۴. ۵ م م و یک تیربار ۷. ۶۲ م م پی کا قرار داشت.
زره بی تی آر - ۶۰ در مقابل گلوله های ۷. ۶۲ میلی متری و ترکش های کوچک مقاوم است. حداکثر سرعت این خودرو روی جاده ۸۰ کیلومتر و بر روی آب ۱۰ کیلومتر بر ساعت است. وزن مدل بی تی آر - ۶۰پی بی ۱۰. ۳ تن است.
رومانی حدود ۲ هزار دستگاه از مدل ارتقایافته این نفربر را با نام تاب - ۷۱ تولید کرد و چین نیز کپی بدون مجوزی از بی تی آر - ۶۰پی بی را تولید کرد.
• ۱۹۶۷ – جنگ شش روزه
• ۱۹۶۸ - حمله شوروی به چکسلواکی
• ۱۹۶۹ – درگیری مرزی چین و شوروی
• ۱۹۷۱ – جنگ هند و پاکستان ۱۹۷۱
• ۱۹۷۳ – جنگ یوم کیپور
• ۱۹۷۵ – ۱۹۹۰ – جنگ داخلی لبنان
• ۱۹۷۵ – ۱۹۹۱ – جنگ صحرای غربی
• ۱۹۷۵ – ۲۰۰۲ – جنگ داخلی آنگولا
• ۱۹۷۸–۱۹۸۷ – منازعه چاد و لیبی
• ۱۹۷۹ – ۱۹۸۸ – جنگ شوروی در افغانستان
• ۱۹۸۰ – ۱۹۸۸ – جنگ ایران و عراق
• ۱۹۸۳ – حمله به گرانادا
• ۱۹۸۸ – ۱۹۹۳ – جنگ داخلی گرجستان
• ۱۹۹۲ – ۱۹۹۳ – جنگ آبخازیا