بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادرار ( به انگلیسی: urinary incontinence ) یا چَکمیزَک[ ۱] به دفع غیرارادی ادرار می گویند. دفع ادرار هنگامی اتفاق می افتد که فشار داخل مثانه از فشار ناشی از تون عضلات صاف و مخطط مجرای ادراری بالاتر رود. بی اختیاری ادرار می تواند عامل مهمی در کاهش کیفیت زندگی به شمار رود. بسیاری از افراد مسن بی اختیاری ادرار را به عنوان نشانه ای از سن بالا می پذیرند و به پزشک مراجعه نمی کنند. اما در واقع بی اختیاری ادرار تظاهری از یک بیماری زمینه ای است و گاه موقت بوده و خودبخود برطرف می شود، اما در بیشتر موارد مزمن و پیشرونده است. بی اختیاری ادرار موقت می تواند به دنبال زایمان ایجاد شود. توانبخشی کف لگن و بی اختیاری ادرار و مشکلات دفعی همچون یبوست را می توان در مشورت با یک پزشک انجام داد مهمترین عوامل خطر در بی اختیاری ادراری شامل بارداری و زایمان مهبلی، جراحی دستگاه ادراری، ضعف عضلات کف لگن، سکته ی مغزی، چاقی مرضی، اختلالات مغزی مانند بیماری پارکینسون و تمرینات شدید ورزشی است. حکمای قدیم علت بی اختیاری ادرار را غلبه سردی ورطوبت بر مثانه وعضله ارادی واقع بر گردن مثانه ذکر کرده اند. [ ۲]
• بی اختیاری استرسی ( آناتومیک ) : این نوع بیماری بیشتر در زنان ( بخصوص پس از زایمانهای مکرر ) رایج است و به علت به هم خوردن زاویه طبیعی گردن مثانه رخ می دهد. فرد در مواقعی مانند عطسه و خنده دچار بی اختیاری ادرار می شود.
• بی اختیاری فوریتی: اگر فرد بعد از نیاز ناگهانی و قدرتمندی برای ادرار کردن دچار نشت و خروج ادرار شد، دچار بی اختیاری ادرار فوری است. این مشکل در کنترل مثانه ممکن است در نتیجه آسیب عصب ناشی از دیابت، سکته، عفونت یا شرایط پزشکی دیگر باشد.
• بی اختیاری عملکردی: در این نوع بی اختیاری عملکرد دستگاه ادراری بی نقض است اما مشکل از بیماری هایی مانند دیابت، پارکینسون، سکته مغزی، مولتیپل اسکلروز ( ام اس ) و ترومای به اعصاب مثانه است.
• بی اختیاری فوریتی
• بی اختیاری ناشی از درمان
• بی اختیاری مرکب
• بی اختیاری مادرزادی
• بی اختیاری تروماتیک
• بی اختیاری ناشی از فیستول
تست های تشخیصی معمول عبارتند از:
• سیستوسکوپی
• بررسی اورودینامیک
• آزمایش فشار مثانه ( Stress )
• Post - void residual ( PVR )
• سونوگرافی ( Ultrasound )