بی

شایان گفتن است که وژاه ی bē ( بی ) که بخشی از کلمه ی بیرون است، به ندرت در پارسی نو بکار رود و امروزه تنها در تعداد کمی از واژگان ترکیبیِ بازمانده از پارسی میانه دیده می شود و فقط در واژه های ترکیبی بکار می رود، با این که در پارسی میانه هم پیشوند بوده و هم واژه ی جداگانه و کاربرد های بیشتری داشته. با این همه، هیچ دلیل قانع و خموش کننده ای نیست که برای ان ، ما از احیا کردن این واژه باز ایستیم . ان هایی که از طرز و روش گفتار و نوشتاری شان اگاه اند و از بهر ِ پاس داشتن زبان پارسی و بهبود بخشیدن بدان، می خواهند برای وام واژگان جایگزین های مناسب و درخور پیدا کنند، می توانند از این کلمه به عنوان هم چم ( هم معنی ) ولی، اما بهره برداری کنند. فراموش نشود که ادبیات پارسی تنها در اشعار و نثر پارسی نو اشکارا نیست، چه متون پارسی میانه نیز پاره ای از تنه ی ادبیات و فرهنگ ماست، و بهتر ست که ما پیش از ساختن الفاظ جایگزین، بکوشیم تا کلمه های فراموش شده را باز زنده کنیم
Bē az ( بی از ) بمعنای بدون. ترجمه ی تحت اللفظی ان ( بیرون از، خارج از ) است
Bē ō ( بی و/بی اُ ) بمعنای به جز، مگر. ترجمه ی تحت اللفظی ان ( بیرون به، خارج به ) می شود

Bēdom ( بیدُم، همانند افدُم، فردُم، یکُم، دوُم، و… ) بمعنای دورترین و بیرون ترین نسبت به خود. ترجمه ی تحت الرفظی ان ( بیرون ترین ) است زیرا
بی یعنی بیرون و پسوند دُم یا تُم در اینجا مترادف ترین است، ولیکن بسته به بافت جمله، معانی دیگری نیز می تواند دهد .
Bē ka ( بی کَه ) بمعنای بلکه. مرکب است از بی و کَه که معنای ( زمانی که، اگر ) دهد
bē āwurdan ( بی اوردن ) بمعنای بیرون اوردن. در ایجا به عنوان پیشوندِ فعل بکار رفته است
منابع:
Parsig Database
A Concise Pahlavi Dictionary, D. N Mackenzie

پیشوند "نا" هم پیشوند نایش است و [نبودنِ] حالتی را نمایان می سازد، درآغاز فروزه آمده وآن را به فروزه ای نایسته ( منفی ) دگرگون می کند:
ناروا، ناخوش، نادرست، نازیبا، نامرد ( ناجوانمرد ) ، ناشناخته و. . . ، برای نمونه نازیبا=زیبا نبودن ( کسی یا چیزی )

حتی پیشوند منفی ساز هم ندارین
ضمیر اول شخص ترکی هم که همون واژه من فارسیه
ضمیر سوم شخصتون هم که همون اونلر هست که فقط لر ترکیه
و. . . .