بویویی، یانوش (۱۸۰۲ـ۱۸۶۰)(Bolyai, Janos)
بویویی، یانوش
ریاضی دان مجار، و یکی از بنیان گذاران هندسۀ نااقلیدسی. پسر وُلفگانگ (فورکوش) بویویی و یکی از نخستین کسانی بود که دریافتند هندسۀ اقلیدسیفقط یکی از هندسه های ممکن است و هندسه های دیگری نیز قابل تصورند. او در ۱۸۲۳، در مقاله ای، به توصیف هندسه ای پرداخت که در آن از نقطه ای چون p می توان خط های متعددی گذراند که خط مفروض L را قطع نکنند. بویویی در کلوژـ وار در مجارستان، کلوژـ ناپوکای فعلی در رومانی، زاده شد و ریاضیات را نزد پدرش آموخت. در ۱۸۱۷، وارد کالج سلطنتی مهندسان وین شد و پس از فراغت از تحصیل به ارتش پیوست. در ۱۸۳۳، از ارتش بازنشسته شد. در حدود ۱۸۲۰، بویویی متقاعد شده بود که اثبات اصل موضوع توازی اقلیدس غیرممکن است و به جای آن درصدد تأسیس هندسه ای برآمد که به این اصل بستگی نداشته باشد. او فرمولی به دست آورد که زاویۀ توازی دو خط را به عبارتی مربوط می ساخت که معرف خط بود. در نظریۀ جدید او، فضای اقلیدسی فقط حالت حدیِفضای جدید بود. یانوش فرمول خود را برای آن چیزی که به ثابت فضا معروف شد، عرضه کرد. او هندسۀ جدید خود را طی مقاله ای در ۱۸۲۳، «علم مطلقاً واقعی فضا» نامید. پدرش، وُلفگانگ، این مقاله را برای کارل گاؤ س، ریاضی دان آلمانی، فرستاد. گاؤس پاسخ داد که خود بیش از ۲۵ سال به همین ترتیب می اندیشیده است. مقالۀ یانوش در این باره به صورت پیوستی بر اثر پدرش، با عنوان تنتامن(← بویویی، ولفگانگ) چاپ شد (۱۸۳۲ـ۱۸۳۳). چاپ این نوشته چندان جلب نظر نکرد و او بعداً دریافت که نیکلای لُباچفسکی، در ۱۸۲۹، شرحی دربارۀ هندسه ای بسیار مشابه چاپ کرده بود که آن نیز مورد اعتنا واقع نشده است.
بویویی، یانوش
ریاضی دان مجار، و یکی از بنیان گذاران هندسۀ نااقلیدسی. پسر وُلفگانگ (فورکوش) بویویی و یکی از نخستین کسانی بود که دریافتند هندسۀ اقلیدسیفقط یکی از هندسه های ممکن است و هندسه های دیگری نیز قابل تصورند. او در ۱۸۲۳، در مقاله ای، به توصیف هندسه ای پرداخت که در آن از نقطه ای چون p می توان خط های متعددی گذراند که خط مفروض L را قطع نکنند. بویویی در کلوژـ وار در مجارستان، کلوژـ ناپوکای فعلی در رومانی، زاده شد و ریاضیات را نزد پدرش آموخت. در ۱۸۱۷، وارد کالج سلطنتی مهندسان وین شد و پس از فراغت از تحصیل به ارتش پیوست. در ۱۸۳۳، از ارتش بازنشسته شد. در حدود ۱۸۲۰، بویویی متقاعد شده بود که اثبات اصل موضوع توازی اقلیدس غیرممکن است و به جای آن درصدد تأسیس هندسه ای برآمد که به این اصل بستگی نداشته باشد. او فرمولی به دست آورد که زاویۀ توازی دو خط را به عبارتی مربوط می ساخت که معرف خط بود. در نظریۀ جدید او، فضای اقلیدسی فقط حالت حدیِفضای جدید بود. یانوش فرمول خود را برای آن چیزی که به ثابت فضا معروف شد، عرضه کرد. او هندسۀ جدید خود را طی مقاله ای در ۱۸۲۳، «علم مطلقاً واقعی فضا» نامید. پدرش، وُلفگانگ، این مقاله را برای کارل گاؤ س، ریاضی دان آلمانی، فرستاد. گاؤس پاسخ داد که خود بیش از ۲۵ سال به همین ترتیب می اندیشیده است. مقالۀ یانوش در این باره به صورت پیوستی بر اثر پدرش، با عنوان تنتامن(← بویویی، ولفگانگ) چاپ شد (۱۸۳۲ـ۱۸۳۳). چاپ این نوشته چندان جلب نظر نکرد و او بعداً دریافت که نیکلای لُباچفسکی، در ۱۸۲۹، شرحی دربارۀ هندسه ای بسیار مشابه چاپ کرده بود که آن نیز مورد اعتنا واقع نشده است.
wikijoo: بویویی،_یانوش_(۱۸۰۲ـ۱۸۶۰)