بُوسْنی و هِرْزِگُووین (Bosnia and Herzegovina)
پل قدیمی موستار
پل قدیمی موستار
موقعیت. جمهوری بوسنی و هِرزِگووین در اروپای جنوبی و در شمال غربیِ شبه جزیرۀ بالکان جای دارد. کشور کروآسی از جنوب و غرب و شمال و صربستان از شرق این سرزمین را محصور کرده اند. مساحت آن ۵۱,۲۱۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر سارایوو است.سیمای طبیعی. کشور بوسنی و هرزگووین که تقریباً از هر سو در خشکی محصور است مانند بیشتر کشورهای بالکان سرزمینی کوهستانی و ناهموار است. این کشور جز از راه باریکی به عرض ۲۰ کیلومتر، که از خاک کشور کروآسی می گذرد و شهر دوبروونیکِ متعلق به کشور مزبور را از دیگر نواحی آن جدا می کند، راه دیگری به دریا ندارد. آلپ های دیناریک، که به موازات خط ساحلی دریای آدریاتیک از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده و ارتفاع آن ها به ۲هزار متر می رسد، بیشتر نواحی مرکزی و جنوبی این کشور را فراگرفته و سرچشمۀ رودخانه هایی چون اونا، ورباس، بوسنا، درینا و نِرتوا را تشکیل داده است. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه ماگلیک با ارتفاع ۲,۳۸۷ متر، در همین ارتفاعات جا دارد. این کشور از دو ناحیۀ بوسنی در شمال و هرزگووین در جنوب تشکیل شده و سارایوو بانیا لوکا، توزلا، زنیتسا، و موستار شهرهای مهم آن است. بادهای سرد آلپ های دیناریک نقش مهمی در اقلیم این کشور دارند. زمستان های آن بسیار سرد و سخت است و تابستان های نسبتاً ملایم و مطبوعی دارد. بارندگی آن منحصر به فصل خاصی نیست و نواحی جنوبی و نزدیک به ساحل آن از اقلیم مدیترانه ای برخوردار است و حدود نیمی از این کشور را جنگل های انبوه فراگرفته است.
اقتصاد. کشاورزی در اقتصاد بوسنی و هرزگووین نقش حیاتی دارد. بیشتر اراضی قابل کشت آن در شمال واقع اند و زیتون، برنج، میوه، توتون، تنباکو، و انگور مهم ترین محصولات این کشور است. بیشتر دامداران این کشور به گله داری به ویژه پرورش گوسفند مشغول اند و جنگل های کوهستان آلپ دیناریک، با مساحت ۲۷,۱۰۰ کیلومتر مربع، چوب صادراتی و مصرف صنایع داخلی آن را تأمین می کنند. بوسنی و هرزگووین از نظر منابع زیرزمینی کشوری غنی است و زغال، آهن، بوکسیت، مس، نمک، روی، و لیگنیت در سطح وسیعی استخراج می شود. جنگ های داخلی خونین دهۀ ۱۹۹۰ به این کشور، که روزگاری از نظر گردشگری موقعیت ممتازی داشت، آسیب شدیدی رسانده و پیامدهای اجتماعی بسیاری به بار آورده است؛ بسیاری را بی خانمان و آواره کرده و بیکاری افراد بسیاری را موجب شده است. خصوصی سازی که پس از استقلال در برنامۀ دولت بوسنی و هرزگووین قرار گرفته است، به کندی پیش می رود، حال آن که بخش خصوصی تقریباً ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تأمین می کند. این کشور در نیمۀ دوم دهۀ ۱۹۹۰ رشد اقتصادی سریعی، معادل دَه درصد، داشت که اکنون به۴.۶ درصد رسیده است. صنعت بوسنی و هرزگووین بر تولید آلومینیوم، فولاد خام، خودرو سواری، و تولید کامیون و تلویزیون متمرکز است.
حکومت و سیاست. نوع حکومت بوسنی و هرزگووین جمهوری فدرال چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. مجلس نمایندگان آن دارای ۴۲ عضو است که ۲۸ نفر از آنان از میان مسلمانان و کروات ها و چهارده عضو از میان صرب ها برگزیده می شوند. مجلس سنای آن نیز دارای پانزده عضو است که برای چهار سال انتخاب می شوند. ریاست جمهوری این کشور از یک شورای سه نفره تشکیل می شود و هر یک از اعضای سه گانۀ شورای مزبور به طور دوره ای ریاست جمهوری کشور را برعهده می گیرند. شورای مزبور از یک کروات و یک مسلمان و یک نفر صرب تشکیل شده است که هر سه نفر با آرای عمومی برگزیده می شوند و رهبر حزب حائز اکثریت، مسئولیت نخست وزیری را عهده دار است.مردم و تاریخ. جمعیت بوسنی و هرزگووین حدود ۳,۸۴۳,۱۲۶ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۷۵ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۰.۳ درصد است و ۴۴ درصد از جمعیت آن بوسنیایی اند. ۴۰ درصدشان پیرو آیین اسلام اند و در حدود ۶۰ درصد از آنان در روستاها به سر می برند. زبان رسمی آن صرب و کروات است. میانگین امید به زندگی در این سرزمین ۷۰ سال است و ۸۰ درصد بزرگسالان آن باسوادند. ساکنان نخستین این کشور ایلیریایی ها بوده اند. این سرزمین در قرن ۲پ م به امپراتوری روم پیوست و به استان ایلیریوم موسوم شد. در قرن ۷م اسلاوها به این سرزمین وارد شدند و در آن سکونت گزیدند. در قرن ۱۲م به تصرف مجارستان درآمد و بسیاری از ساکنان آن به آیین مسیح گرویدند. از ۱۲۵۴ تا ۱۳۹۵ حکومت قدرتمندی در بوسنی بر سر کار آمد و هرزگووین را ضمیمۀ خود کرد. در ۱۴۶۳ به تصرف ترکان عثمانی درآمد و ساکنان آن به مرور آیین اسلام را پذیرفتند. در ۱۷۱۸ به اتریش واگذار شد و در ۱۷۳۹ دوباره به تصرف عثمانی درآمد. کنگرۀ برلین در ۱۸۷۸ آن را به امپراتوری اتریش و مجارستان ملحق کرد. ترور ولیعهد اتریش و همسرش در ۱۹۱۴ در شهر سارایوو به جنگ جهانی اول انجامید. پس از شکست امپراتوری اتریش و پایان جنگ جهانی اول (۱۹۱۸) به صربستان ملحق شد و با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم با صربستان و کروآسی کشور جدید یوگسلاوی را تأسیس کرد و حزب کمونیست یوگسلاوی ادارۀ این سرزمین را در دست گرفت. با انحلال حزب مزبور در ۱۹۹۰ انتخابات آزاد چندحزبی برگزار شد و علی عزت بگوویچ ریاست جمهوری بوسنی و هرزگووین را برعهده گرفت. مجلس ملی کشور در اکتبر ۱۹۹۱ جدایی از کشور یوگسلاوی و استقلال کشور مزبور را اعلام کرد و در آوریل ۱۹۹۲ امریکا و جامعۀ اروپا آن را به رسمیت شناختند. صرب های بوسنیایی، که خود اقلیت پُرتعدادی بودند، نیز استقلال جمهوری صرب بوسنی و هرزگووین را به طور جداگانه اعلام کردند و با مسلمانان که اکثریت (۴۵ درصد) جمعیت کشور را تشکیل داده بودند، به جنگ پرداختند و تصفیۀ قومی و کشتار خونینی را در این کشور آغاز کردند و سازمان ملل متحد را ناگزیر ساختند تا نیروهای حافظ صلح را به این سرزمین اعزام کند و سازمان پیمان اتلانتیک شمالی نیز صرب ها را به بمباران و مجازات تهدید کرد. صرب ها ناگزیر تن به سازش و صلح دادند و کروات ها و مسلمانان نیز با هم متحد شدند و کشور بوسنی و هرزگووین را به وجود آوردند. آنان توافق کردند که ریاست جمهوری از یک شورای سه نفره تشکیل شود و نمایندۀ مسلمانان و صرب ها و کروات ها به صورت دوره ای ریاست جمهوری را عهده دار باشند.
برای مطالعه بیشترمراجعه شود به:بالکان،اسلام_در_بالکان،بوگومیل ها
پل قدیمی موستار
پل قدیمی موستار
موقعیت. جمهوری بوسنی و هِرزِگووین در اروپای جنوبی و در شمال غربیِ شبه جزیرۀ بالکان جای دارد. کشور کروآسی از جنوب و غرب و شمال و صربستان از شرق این سرزمین را محصور کرده اند. مساحت آن ۵۱,۲۱۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر سارایوو است.سیمای طبیعی. کشور بوسنی و هرزگووین که تقریباً از هر سو در خشکی محصور است مانند بیشتر کشورهای بالکان سرزمینی کوهستانی و ناهموار است. این کشور جز از راه باریکی به عرض ۲۰ کیلومتر، که از خاک کشور کروآسی می گذرد و شهر دوبروونیکِ متعلق به کشور مزبور را از دیگر نواحی آن جدا می کند، راه دیگری به دریا ندارد. آلپ های دیناریک، که به موازات خط ساحلی دریای آدریاتیک از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده و ارتفاع آن ها به ۲هزار متر می رسد، بیشتر نواحی مرکزی و جنوبی این کشور را فراگرفته و سرچشمۀ رودخانه هایی چون اونا، ورباس، بوسنا، درینا و نِرتوا را تشکیل داده است. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه ماگلیک با ارتفاع ۲,۳۸۷ متر، در همین ارتفاعات جا دارد. این کشور از دو ناحیۀ بوسنی در شمال و هرزگووین در جنوب تشکیل شده و سارایوو بانیا لوکا، توزلا، زنیتسا، و موستار شهرهای مهم آن است. بادهای سرد آلپ های دیناریک نقش مهمی در اقلیم این کشور دارند. زمستان های آن بسیار سرد و سخت است و تابستان های نسبتاً ملایم و مطبوعی دارد. بارندگی آن منحصر به فصل خاصی نیست و نواحی جنوبی و نزدیک به ساحل آن از اقلیم مدیترانه ای برخوردار است و حدود نیمی از این کشور را جنگل های انبوه فراگرفته است.
اقتصاد. کشاورزی در اقتصاد بوسنی و هرزگووین نقش حیاتی دارد. بیشتر اراضی قابل کشت آن در شمال واقع اند و زیتون، برنج، میوه، توتون، تنباکو، و انگور مهم ترین محصولات این کشور است. بیشتر دامداران این کشور به گله داری به ویژه پرورش گوسفند مشغول اند و جنگل های کوهستان آلپ دیناریک، با مساحت ۲۷,۱۰۰ کیلومتر مربع، چوب صادراتی و مصرف صنایع داخلی آن را تأمین می کنند. بوسنی و هرزگووین از نظر منابع زیرزمینی کشوری غنی است و زغال، آهن، بوکسیت، مس، نمک، روی، و لیگنیت در سطح وسیعی استخراج می شود. جنگ های داخلی خونین دهۀ ۱۹۹۰ به این کشور، که روزگاری از نظر گردشگری موقعیت ممتازی داشت، آسیب شدیدی رسانده و پیامدهای اجتماعی بسیاری به بار آورده است؛ بسیاری را بی خانمان و آواره کرده و بیکاری افراد بسیاری را موجب شده است. خصوصی سازی که پس از استقلال در برنامۀ دولت بوسنی و هرزگووین قرار گرفته است، به کندی پیش می رود، حال آن که بخش خصوصی تقریباً ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تأمین می کند. این کشور در نیمۀ دوم دهۀ ۱۹۹۰ رشد اقتصادی سریعی، معادل دَه درصد، داشت که اکنون به۴.۶ درصد رسیده است. صنعت بوسنی و هرزگووین بر تولید آلومینیوم، فولاد خام، خودرو سواری، و تولید کامیون و تلویزیون متمرکز است.
حکومت و سیاست. نوع حکومت بوسنی و هرزگووین جمهوری فدرال چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. مجلس نمایندگان آن دارای ۴۲ عضو است که ۲۸ نفر از آنان از میان مسلمانان و کروات ها و چهارده عضو از میان صرب ها برگزیده می شوند. مجلس سنای آن نیز دارای پانزده عضو است که برای چهار سال انتخاب می شوند. ریاست جمهوری این کشور از یک شورای سه نفره تشکیل می شود و هر یک از اعضای سه گانۀ شورای مزبور به طور دوره ای ریاست جمهوری کشور را برعهده می گیرند. شورای مزبور از یک کروات و یک مسلمان و یک نفر صرب تشکیل شده است که هر سه نفر با آرای عمومی برگزیده می شوند و رهبر حزب حائز اکثریت، مسئولیت نخست وزیری را عهده دار است.مردم و تاریخ. جمعیت بوسنی و هرزگووین حدود ۳,۸۴۳,۱۲۶ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۷۵ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۰.۳ درصد است و ۴۴ درصد از جمعیت آن بوسنیایی اند. ۴۰ درصدشان پیرو آیین اسلام اند و در حدود ۶۰ درصد از آنان در روستاها به سر می برند. زبان رسمی آن صرب و کروات است. میانگین امید به زندگی در این سرزمین ۷۰ سال است و ۸۰ درصد بزرگسالان آن باسوادند. ساکنان نخستین این کشور ایلیریایی ها بوده اند. این سرزمین در قرن ۲پ م به امپراتوری روم پیوست و به استان ایلیریوم موسوم شد. در قرن ۷م اسلاوها به این سرزمین وارد شدند و در آن سکونت گزیدند. در قرن ۱۲م به تصرف مجارستان درآمد و بسیاری از ساکنان آن به آیین مسیح گرویدند. از ۱۲۵۴ تا ۱۳۹۵ حکومت قدرتمندی در بوسنی بر سر کار آمد و هرزگووین را ضمیمۀ خود کرد. در ۱۴۶۳ به تصرف ترکان عثمانی درآمد و ساکنان آن به مرور آیین اسلام را پذیرفتند. در ۱۷۱۸ به اتریش واگذار شد و در ۱۷۳۹ دوباره به تصرف عثمانی درآمد. کنگرۀ برلین در ۱۸۷۸ آن را به امپراتوری اتریش و مجارستان ملحق کرد. ترور ولیعهد اتریش و همسرش در ۱۹۱۴ در شهر سارایوو به جنگ جهانی اول انجامید. پس از شکست امپراتوری اتریش و پایان جنگ جهانی اول (۱۹۱۸) به صربستان ملحق شد و با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم با صربستان و کروآسی کشور جدید یوگسلاوی را تأسیس کرد و حزب کمونیست یوگسلاوی ادارۀ این سرزمین را در دست گرفت. با انحلال حزب مزبور در ۱۹۹۰ انتخابات آزاد چندحزبی برگزار شد و علی عزت بگوویچ ریاست جمهوری بوسنی و هرزگووین را برعهده گرفت. مجلس ملی کشور در اکتبر ۱۹۹۱ جدایی از کشور یوگسلاوی و استقلال کشور مزبور را اعلام کرد و در آوریل ۱۹۹۲ امریکا و جامعۀ اروپا آن را به رسمیت شناختند. صرب های بوسنیایی، که خود اقلیت پُرتعدادی بودند، نیز استقلال جمهوری صرب بوسنی و هرزگووین را به طور جداگانه اعلام کردند و با مسلمانان که اکثریت (۴۵ درصد) جمعیت کشور را تشکیل داده بودند، به جنگ پرداختند و تصفیۀ قومی و کشتار خونینی را در این کشور آغاز کردند و سازمان ملل متحد را ناگزیر ساختند تا نیروهای حافظ صلح را به این سرزمین اعزام کند و سازمان پیمان اتلانتیک شمالی نیز صرب ها را به بمباران و مجازات تهدید کرد. صرب ها ناگزیر تن به سازش و صلح دادند و کروات ها و مسلمانان نیز با هم متحد شدند و کشور بوسنی و هرزگووین را به وجود آوردند. آنان توافق کردند که ریاست جمهوری از یک شورای سه نفره تشکیل شود و نمایندۀ مسلمانان و صرب ها و کروات ها به صورت دوره ای ریاست جمهوری را عهده دار باشند.
برای مطالعه بیشترمراجعه شود به:بالکان،اسلام_در_بالکان،بوگومیل ها
wikijoo: بوسنی_و_هرزگووین