بوریس نیکولایویچ یلتسین ( به روسی: Борис Николаевич Ельцин ) ( ۱ فوریه ۱۹۳۱ – ۲۳ آوریل ۲۰۰۷ ) ، سیاستمدار اهل روسیه و نخستین رئیس جمهور این کشور بود.
در مه ۱۹۹۰ بوریس یلتسین برآمدن به قدرت را آغاز کرد. او در ۲۹ مه به رهبری جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی انتخاب شد. یلتسین جاه طلب و در میان مردم روسیه محبوب بود. او از حزب کمونیست کاملاً کنار کشید و شروع به طرفداری از تغییرات واقعی سیاسی و اصلاحات اقتصادی کرد. طی چند ماه بعدی شش جمهوری اعلام استقلال کردند. روسیه و اوکراین اعلام کردند که قوانین شان بر قوانین شوروی تقدم خواهد داشت. همین که جمهوری ها بر قدرت سیاسی خود پای فشردند، رابطه بین این جمهوری ها و مسکو پرتنش شد. به گفته تاریخدانان ایزاک و داونینگ یک دو راهی به طرف گورباچف و بازسازی اتحاد شوروی پیش می رفت و دیگری به طرف یلتسین و روسیه و انحلال اتحاد شوروی. با پایان یافتن سال ۱۹۹۰ اتحاد شوروی با زمامداری گورباچف، گام های بزرگی در جهت اصلاحات برداشته بود. شورای عالی به ایجاد نظام چند حزبی و مجاز شمردن آزادی مذهب رای داده بود. اما تا پایان سال گورباچف با فشار از جانب تندروی های کمونیست مواجه شد. ادوارد شواردنادزه وزیر امور خارجه در دسامبر کناره گیری کرد و هشدار داد که نیروهای اقتدارطلب در حال قبضه کردن دولت شوروی هستند. به واقع راهکارهای شوروی تغییر کرده بود. در ژانویه ۱۹۹۱ سربازان و پلیس ضدشورش شوروی، ساختمان های دولتی را در ویل نیوز در پایتخت لیتوانی و ریگا پایتخت لتونی به تصرف درآورند.
... [مشاهده متن کامل]
یکشنبه ۱۳ ژانویه به یکشنبه خونین معروف شد. چون سربازان شوروی به برج تلویزیون و دیگر ساختمان ها در ویل نیوز یورش بردند و ۱۴ نفر را کشتند. یکشنبه بعد نیروهای شوروی به وزارت کشور در ریگا حمله کردند و ۵ لتونیایی را کشتند. در مسکو موضع گورباچف ناروشن بود. نخست از این اقدامات دفاع کرد، بعداً آن را محکوم ساخت. هزاران نفر در اعتراض به این سرکوبی به خیابانها ریختند. گورباچف تلاش می کرد اتحاد شوروی را حفظ کند و طرح های جدیدی برای دست نخورده نگه داشتن کشور پیشنهاد کرد که به جمهوری ها خودمختاری بیشتری می داد. پیمان اتحاد او که مستلزم تعدیل پیوند میان جمهوری ها و دولت مرکزی شوروی بود، در یک همه پرسی سراسری به تصویب رسید، اما یلتسین و چندین جمهوری رای گیری را تحریم کردند. در آوریل ۱۹۹۱ که گرجستان اعلام استقلال کرد به نظر می رسید، که وضعیت بیشتر در جهت فروپاشی است. دو ماه بعد روس ها بوریس یلتسین را برای سمت جدید رئیس جمهوری روسیه انتخاب کردند. یلتسین اینک نخستین رهبر در تاریخ روسیه بودکه به طور دموکراتیک انتخاب شده بود. در این میان تندروی های شوروی در مسکو گورباچف را زیر فشار قرار داده بودند تا وضعیت فوق العاده اعلام کند. اما گورباچف تقاضایشان را نادیده گرفت.
در مه ۱۹۹۰ بوریس یلتسین برآمدن به قدرت را آغاز کرد. او در ۲۹ مه به رهبری جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی انتخاب شد. یلتسین جاه طلب و در میان مردم روسیه محبوب بود. او از حزب کمونیست کاملاً کنار کشید و شروع به طرفداری از تغییرات واقعی سیاسی و اصلاحات اقتصادی کرد. طی چند ماه بعدی شش جمهوری اعلام استقلال کردند. روسیه و اوکراین اعلام کردند که قوانین شان بر قوانین شوروی تقدم خواهد داشت. همین که جمهوری ها بر قدرت سیاسی خود پای فشردند، رابطه بین این جمهوری ها و مسکو پرتنش شد. به گفته تاریخدانان ایزاک و داونینگ یک دو راهی به طرف گورباچف و بازسازی اتحاد شوروی پیش می رفت و دیگری به طرف یلتسین و روسیه و انحلال اتحاد شوروی. با پایان یافتن سال ۱۹۹۰ اتحاد شوروی با زمامداری گورباچف، گام های بزرگی در جهت اصلاحات برداشته بود. شورای عالی به ایجاد نظام چند حزبی و مجاز شمردن آزادی مذهب رای داده بود. اما تا پایان سال گورباچف با فشار از جانب تندروی های کمونیست مواجه شد. ادوارد شواردنادزه وزیر امور خارجه در دسامبر کناره گیری کرد و هشدار داد که نیروهای اقتدارطلب در حال قبضه کردن دولت شوروی هستند. به واقع راهکارهای شوروی تغییر کرده بود. در ژانویه ۱۹۹۱ سربازان و پلیس ضدشورش شوروی، ساختمان های دولتی را در ویل نیوز در پایتخت لیتوانی و ریگا پایتخت لتونی به تصرف درآورند.
... [مشاهده متن کامل]
یکشنبه ۱۳ ژانویه به یکشنبه خونین معروف شد. چون سربازان شوروی به برج تلویزیون و دیگر ساختمان ها در ویل نیوز یورش بردند و ۱۴ نفر را کشتند. یکشنبه بعد نیروهای شوروی به وزارت کشور در ریگا حمله کردند و ۵ لتونیایی را کشتند. در مسکو موضع گورباچف ناروشن بود. نخست از این اقدامات دفاع کرد، بعداً آن را محکوم ساخت. هزاران نفر در اعتراض به این سرکوبی به خیابانها ریختند. گورباچف تلاش می کرد اتحاد شوروی را حفظ کند و طرح های جدیدی برای دست نخورده نگه داشتن کشور پیشنهاد کرد که به جمهوری ها خودمختاری بیشتری می داد. پیمان اتحاد او که مستلزم تعدیل پیوند میان جمهوری ها و دولت مرکزی شوروی بود، در یک همه پرسی سراسری به تصویب رسید، اما یلتسین و چندین جمهوری رای گیری را تحریم کردند. در آوریل ۱۹۹۱ که گرجستان اعلام استقلال کرد به نظر می رسید، که وضعیت بیشتر در جهت فروپاشی است. دو ماه بعد روس ها بوریس یلتسین را برای سمت جدید رئیس جمهوری روسیه انتخاب کردند. یلتسین اینک نخستین رهبر در تاریخ روسیه بودکه به طور دموکراتیک انتخاب شده بود. در این میان تندروی های شوروی در مسکو گورباچف را زیر فشار قرار داده بودند تا وضعیت فوق العاده اعلام کند. اما گورباچف تقاضایشان را نادیده گرفت.
