بورْیات (Buryat)
(یا: بوریاتیه؛ نام سابق: جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی بوریات ـ مغولستان از ۱۹۲۳ تا ۱۹۵۸). از جمهوری های واقع در شرق سیبری در فدراسیون روسیه، با ۳۵۱,۳۰۰ کیلوکتر مربع مساحت؛ ۱,۰۵۳,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۶) ۷۰ درصد از جمعیت آن روس و ۲۴ درصد بوریات اند. شهرهای اصلی آن عبارت اند از اولان ـ اوده (مرکز)، کیاختا، گوسینوزرسک. بویات از جنوب به مغولستان محدود می شود و سواحل شرقی و شمالی دریاچۀ بایکال را اشغال کرده است. این ناحیه کوهستانی و پوشیده از جنگل های کاج و بلوط است. کوه های سایان در منتهی الیه غرب آن قرار دارند. منابع کانی آن شامل فلزات کمیاب (تنگستن، مولیبدن، طلا)، لیگنیت (زغال قهوه ای)، سنگ آهن، و سرب سیاه (گرافیت) است. صنایع مهم آن عبارت اند از مهندسی هوا فضا، استخراج معادن، فرآوری مواد غذایی، ماهی گیری، تولید الوار و چوب، پرورش گوسفند و دام. راه آهن سراسری سیبریاز این جمهوری می گذرد. بوریات ها ـ چوپان های صحرانشین و ماهی گیران ـ در اواخر قرون وسطا زیر نفوذ فرهنگ مغول قرار گرفتند و طی قرون ۱۷ و ۱۸ به سختی دربرابر استعمارگری روسیه ایستادگی کردند. بوریات ها به تدریج مجبور شدند براساس پیمان های بین روسیه و چین در ۱۶۸۹ و ۱۷۲۷ سرزمین های قبیله ای خود را واگذار کنند و تا ۱۹۱۷ از جمعیت آنان به میزان زیادی کاسته شد. درخلال جنگ داخلی روسیه، این ناحیه به اشغال نیروهای ژاپنی و امریکایی در آمد. در ۱۹۲۰ دو ناحیۀ خودمختار بوریات تشکیل شدند، که در ۱۹۲۲ در منطقۀ بایکال ادغام شدند و جمهوری خودمختار مجزایی را با مرکزیت ورخنئودینسک ( اولان اوده کنونی) تشکیل دادند. در نظام شوروی، شیوۀ زندگی صحرانشینیِ ساکنان جای خود را به جامعۀ صنعتی داد. پس از فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱، ناحیۀ مزبور به جمهوری خودمختار فدراسیون روسیه تبدیل شد.
(یا: بوریاتیه؛ نام سابق: جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی بوریات ـ مغولستان از ۱۹۲۳ تا ۱۹۵۸). از جمهوری های واقع در شرق سیبری در فدراسیون روسیه، با ۳۵۱,۳۰۰ کیلوکتر مربع مساحت؛ ۱,۰۵۳,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۶) ۷۰ درصد از جمعیت آن روس و ۲۴ درصد بوریات اند. شهرهای اصلی آن عبارت اند از اولان ـ اوده (مرکز)، کیاختا، گوسینوزرسک. بویات از جنوب به مغولستان محدود می شود و سواحل شرقی و شمالی دریاچۀ بایکال را اشغال کرده است. این ناحیه کوهستانی و پوشیده از جنگل های کاج و بلوط است. کوه های سایان در منتهی الیه غرب آن قرار دارند. منابع کانی آن شامل فلزات کمیاب (تنگستن، مولیبدن، طلا)، لیگنیت (زغال قهوه ای)، سنگ آهن، و سرب سیاه (گرافیت) است. صنایع مهم آن عبارت اند از مهندسی هوا فضا، استخراج معادن، فرآوری مواد غذایی، ماهی گیری، تولید الوار و چوب، پرورش گوسفند و دام. راه آهن سراسری سیبریاز این جمهوری می گذرد. بوریات ها ـ چوپان های صحرانشین و ماهی گیران ـ در اواخر قرون وسطا زیر نفوذ فرهنگ مغول قرار گرفتند و طی قرون ۱۷ و ۱۸ به سختی دربرابر استعمارگری روسیه ایستادگی کردند. بوریات ها به تدریج مجبور شدند براساس پیمان های بین روسیه و چین در ۱۶۸۹ و ۱۷۲۷ سرزمین های قبیله ای خود را واگذار کنند و تا ۱۹۱۷ از جمعیت آنان به میزان زیادی کاسته شد. درخلال جنگ داخلی روسیه، این ناحیه به اشغال نیروهای ژاپنی و امریکایی در آمد. در ۱۹۲۰ دو ناحیۀ خودمختار بوریات تشکیل شدند، که در ۱۹۲۲ در منطقۀ بایکال ادغام شدند و جمهوری خودمختار مجزایی را با مرکزیت ورخنئودینسک ( اولان اوده کنونی) تشکیل دادند. در نظام شوروی، شیوۀ زندگی صحرانشینیِ ساکنان جای خود را به جامعۀ صنعتی داد. پس از فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱، ناحیۀ مزبور به جمهوری خودمختار فدراسیون روسیه تبدیل شد.
wikijoo: بوریات