بوری ولیو ( به ولیو: بُرِ وٚلِیٚ ) الفبایی مشتق گرفته از خط عربی و بالاخص الفبای جاوه ای ( الفبای عربی مختص نوشتن زبان مالایی ) برای نوشتن زبان ولویو می باشد. ولیو یک زبان کوچک است که در جزیرهٔ بوتون اندونزی، در سولاوسی جنوب شرقی، و مخصوصا در اطراف شهر باوبو توسط حداقل ۶۰ هزار نفر صحبت می شود. این زبان سابقا زبان رسمی، اداری، و ادبی سلطان نشین بوتون بوده است. به همین دلیل، نسبت به تعداد کم گویشوران آن، این زبان، و مخصوصا این نوشتار سابقهٔ ادبی غنی دارد.
به طور کلی، بوری ولیو شبیه الفبای جاوه ای است، با تفاوت در نوع نشان دادن واکه ها در آن. مثل الفبای جاوه ای، بوری ولیو دارای ۳۵ حرف می باشد، ۲۸ حرف از عربی، و ۷ حرف جدید ( مشترک با جاوی ) ، برای بازتاب صداهایی که در عربی وجود ندارند. از این حروف، ۲۲ تا از آنها برای نوشتار واژگان ولویو کاربرد دارند. بقیهٔ حروف برای نوشتن وام واژه های عربی و اروپایی کاربرد دارند. [ ۱]
نوشتار بوری ولیو از همه لحاظ شبیه الفبای جاوه ای است، با این تفاوت که به جز ۳ حرکت عربی ( فتحه ، کسره ، ضمه ) ، دو حرکت جدید نیز برای نشان دادن صداهای و به الفبا اضافه شده اند.
مشخص نیست که اولین بار در چه تاریخی خط «بوری ولیو» تنظیم و استفاده شده. اما از تخمین سن قدیمی ترین متون تاریخی در جزیرهٔ بوتون، این نوشتار از زمان گسترش اسلام به این جزیره در قرن ۱۶ میلادی به این سو در استفاده بوده است. [ ۲] [ ۳] به دلیل این که زبان ولیو زبان میانجی در سلطان نشین بوتون بوده است، متون تاریخی بسیاری به این خط، مانند متون قانونی و حکومتی، متون دینی، و نامه های دیپلماتیک موجود است. [ ۳]
علاوه بر آن، این خط برای سرودن شعر به زبان ولیو و به قالب «کابانتی» ( kaḃanti، کَڀَنْتِ ) ، یک نوع قالب شعر طولانی کر در آن مصرع ها زوج - زوج و در بیت نوشته می شوند به کار برده شده. این نوع شعرسرایی در میانهٔ قرن ۱۹ام میلادی، مخصوصا در طول سلطنت ۲۹امین سلطان بوتون، «محمد ادریس قائم الدین» به اوج مقلوبیت رسید. وی علاوه بر سلطان و رهبر سیاسی جزیره، در میان اهالی آن به عنوان یک شاعر و حکیم فرهیختهٔ بوتون نیز شناخته می شود. وی به عنوان یک شاعر، اشعار متعددی را در قالب «کابانتی»، مخصوصا اشعار الهام گرفته شده از تعلیمات اسلامی نوشت. علاوه بر سلطان محمد ادریس قائم الدین، مردم اهل بوتون دیگری نیز، مخصوصا از خانواده و دربار سلطان، به شعرگویی مشغول بودند. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبه طور کلی، بوری ولیو شبیه الفبای جاوه ای است، با تفاوت در نوع نشان دادن واکه ها در آن. مثل الفبای جاوه ای، بوری ولیو دارای ۳۵ حرف می باشد، ۲۸ حرف از عربی، و ۷ حرف جدید ( مشترک با جاوی ) ، برای بازتاب صداهایی که در عربی وجود ندارند. از این حروف، ۲۲ تا از آنها برای نوشتار واژگان ولویو کاربرد دارند. بقیهٔ حروف برای نوشتن وام واژه های عربی و اروپایی کاربرد دارند. [ ۱]
نوشتار بوری ولیو از همه لحاظ شبیه الفبای جاوه ای است، با این تفاوت که به جز ۳ حرکت عربی ( فتحه ، کسره ، ضمه ) ، دو حرکت جدید نیز برای نشان دادن صداهای و به الفبا اضافه شده اند.
مشخص نیست که اولین بار در چه تاریخی خط «بوری ولیو» تنظیم و استفاده شده. اما از تخمین سن قدیمی ترین متون تاریخی در جزیرهٔ بوتون، این نوشتار از زمان گسترش اسلام به این جزیره در قرن ۱۶ میلادی به این سو در استفاده بوده است. [ ۲] [ ۳] به دلیل این که زبان ولیو زبان میانجی در سلطان نشین بوتون بوده است، متون تاریخی بسیاری به این خط، مانند متون قانونی و حکومتی، متون دینی، و نامه های دیپلماتیک موجود است. [ ۳]
علاوه بر آن، این خط برای سرودن شعر به زبان ولیو و به قالب «کابانتی» ( kaḃanti، کَڀَنْتِ ) ، یک نوع قالب شعر طولانی کر در آن مصرع ها زوج - زوج و در بیت نوشته می شوند به کار برده شده. این نوع شعرسرایی در میانهٔ قرن ۱۹ام میلادی، مخصوصا در طول سلطنت ۲۹امین سلطان بوتون، «محمد ادریس قائم الدین» به اوج مقلوبیت رسید. وی علاوه بر سلطان و رهبر سیاسی جزیره، در میان اهالی آن به عنوان یک شاعر و حکیم فرهیختهٔ بوتون نیز شناخته می شود. وی به عنوان یک شاعر، اشعار متعددی را در قالب «کابانتی»، مخصوصا اشعار الهام گرفته شده از تعلیمات اسلامی نوشت. علاوه بر سلطان محمد ادریس قائم الدین، مردم اهل بوتون دیگری نیز، مخصوصا از خانواده و دربار سلطان، به شعرگویی مشغول بودند. [ ۴]
wiki: بوری ولیو