[ویکی فقه] بُهلول، ابووُهَیْب بهلول بن عمر صیرفی یا صوفی (د ۱۹۰ق/۸۰۶م)، مشهور به دانا، عاقل یا مجنون ، نام شخصیتی نیمه افسانه ای که در ادبیات عامیانۀ ایران نیز شهرت بسیار دارد.
نخستین گزارشهایی که از بهلول به دست رسیده، متعلق به نیمۀ اول قرن ۳ق است که وی را در زمان مهدی عباسی (حک ۱۵۸-۱۶۹/۷۷۵-۷۸۵م) قرار می دهد. جاحظ (د۲۵۵ق/۸۶۹م) در نخستین روایت خود، او را در گفت و گویی نکته آمیز، مقابل اسحاق بن صبّاح (والی حجاز در زمان مهدی) قرارداده است و تشیع او را به روشنی باز می نماید. در دو روایت دیگر، بهلول مردی گول و حتیٰ خالی از ظرافت جلوه می کند (به یک قیراط آواز می خواند و یک دانق می ستاند تا ساکت شود). در آغاز سدۀ ۴ق/۱۰م، دو روایت دیگر از همان نوع بر روایات جاحظ افزوده می شود که باز بر بی پروایی او در تشیع دلالت دارد.
نخستین گزارشهایی که از بهلول به دست رسیده، متعلق به نیمۀ اول قرن ۳ق است که وی را در زمان مهدی عباسی (حک ۱۵۸-۱۶۹/۷۷۵-۷۸۵م) قرار می دهد. جاحظ (د۲۵۵ق/۸۶۹م) در نخستین روایت خود، او را در گفت و گویی نکته آمیز، مقابل اسحاق بن صبّاح (والی حجاز در زمان مهدی) قرارداده است و تشیع او را به روشنی باز می نماید. در دو روایت دیگر، بهلول مردی گول و حتیٰ خالی از ظرافت جلوه می کند (به یک قیراط آواز می خواند و یک دانق می ستاند تا ساکت شود). در آغاز سدۀ ۴ق/۱۰م، دو روایت دیگر از همان نوع بر روایات جاحظ افزوده می شود که باز بر بی پروایی او در تشیع دلالت دارد.