بهرام شاه بن فرخ شاه

[ویکی فقه] بَهْرامْ شاهِ بنِ فَرُّخْ شاه، ملک امجد ابوالمظفر مجدالدین (د ۶۲۸ق/۱۲۳۱م)، نوۀ برادر صلاح الدین، از امیران ایوبی شام و شاعر می باشد. در هیچ یک از منابع به سال تولد و دوران زندگی وی پیش از امارت بعلبک اشاره نشده است؛ اما مسلماً امیری دوراندیش همچون صلاح الدین، ادارۀ منطقۀ بعلبک را نبایستی به دست نوجوانی سپرده باشد. پس از مرگ فرخ شاه (۵۷۸ق/۱۱۸۲م)، صلاح الدین که به سبب شایستگی و دلاوری های وی در جنگ های صلیبی بعلبک را به رسم اقطاع به او داده بود، اینک به فرزندش بهرام شاه که در آن زمان احتمالاً ۲۰ ساله بوده است، سپرد.
بهرام شاه همچون دیگر امیر زادگان تربیتی ویژه یافت. از میان دانشمندانی که در بارگاه ایوبیان تقربی خاص داشتند، تاج الدین ابوالیمن کندی (د ۶۱۳ق/۱۲۱۷م) شاعر و محدث بزرگ بغدادی را می توان یکی از استادان وی به شمار آورد، زیرا وی از ۵۶۳ق به بعد در خدمت فرخ شاه بود. و حتی زمانی که مجبور به ترک دمشق و اقامت در مصر شد، مراودات استاد و شاگرد همچنان ادامه داشت، اگرچه ابو شامه نخستین دیدار آن ها را در قاهره می داند.
دوران امارت
با مرگ پدرش در سال ۵۷۸، صلاح الدین امارت بَعْلْبَک را به او داد. و پس از مرگ صلاح الدین و تقسیم شدن قلمرو ایوبی، بهرامشاه بعلبک را حفظ کرد و از آن پس ظاهراً همواره دست نشانده وفادار امیرانِ ایوبی حاکم بر دمشق بوده است. دوران امارت بهرام شاه در بعلبک، مقارن با جنگ های صلیبی بود؛ از این رو، او نیز گاه در کنار دیگر امیران ایوبی به پیکار برخاسته است. در ۵۸۹ق/۱۱۹۳م پس از مرگ صلاح الدین، قلمرو ایوبیان (که پیش از آن میان پسران و دیگر افراد خاندان وی تقسیم شده بود ) دچار مخاطره گردید؛ چه، هریک مدعی استقلال شدند و گاه سهمی بیش از حد مقرر می طلبیدند، و درعین حال از یکدیگر بیمناک بودند. از این رو، هر امیری می کوشید متحدانی برای خود دست و پا کند تا به هنگام ضرورت از او مدد خواهد. سرانجام، پس از درگیری های متعدد در ۵۹۰ق میان ملک عادل و برادرش ملک عزیز برای استقرار صلح و امنیت پیمانی منعقد شد که یکی از مفاد آن اعلام حمایت ملک امجد بهرام شاه و ملک مجاهد اسدالدین شیرکوه از ملک افضل حاکم دمشق بود. از این زمان، بهرام شاه بارها در کنار متحدان خود با مخالفان به نبرد پرداخت
بهرامشاه و از دست دادن بعلبک
بهرام شاه با پشتیبانی حامیان قدرتمندی چون ملک افضل و ملک معظم، ۵۰ سال در بعلبک فرمانروایی کرد. اما این دوران طولانی به سبب جنگ های متعدد و کشمکش میان سران ایوبی، سراسر پرآشوب بود و در این مدت تنها نشانی که از عمران و آبادی در بعلبک دیده می شود، تقویت برجهای دفاعی در دروازۀ جنوبی شهر است. فساد مالی از یک سو و بی توجهی به وضع معیشت عامۀ مردم از سوی دیگر، روزبه روز برشمار ناراضیان می افزود و حتی این ناخشنودی به خانوادۀ بهرام شاه نیز راه یافت و یکی از پسران او با ملک عزیز عثمان مکاتبه کرد و از او خواست پنهانی به بعلبک درآید و بهرام شاه را عزل کند. بهرام شاه پس از اطلاع از توطئه، پسر و تنی چند را کشت و بقیه را زندانی کرد، عزیز که نتوانسته بود از درهای سرّی قلعه وارد بعلبک شود، به محاصرۀ آن پرداخت، اما سرانجام دست از محاصره کشید و به ملک کامل پیوست و از او قول گرفت که پس از استقرار در حکومت، امارت بعلبک را به وی واگذار کند. بهرام شاه با مرگ حامیان قدرتمندش، ملک افضل (۶۲۲ق/۱۲۲۵م) و ملک معظم (۶۲۴ق)، و شعله ور شدن آتش کینه های دیرین، دوران حکومتش به پایان رسید. چه، پس از اتحاد میان ملک کامل و ملک اشرف برای تصرف دمشق، اشرف در ۶۲۶ق آهنگ بعلبک کرد و بهرام شاه پس از ۱۰ ماه در ۶۲۷ق مجبور به تسلیم شهر شد، اما در عوض زَبَدانی و بخش هایی از حومۀ دمشق را گرفت و خود پس از آن در خانه ای در باب النصر اقامت گزید. اقامت وی در دمشق دیری نپایید و کشته شد. ۵۰ سال حکومت مستبدانه در بعلبک از او حاکمی جابر ساخته بود که هیچ کس را برنمی تافت و جز سخن خویش را نمی پسندید. وی در پایان حیات خود با رقبایی روبرو شد که الملک العزیز عثمان، امیر بانیاس و پسر الملک العادل، از آنان حمایت می کرد.در برابر آنان، الناصر داوود، صاحب دمشق، به پشتیبانی از بهرام شاه برخاست، اما چون الملک الکامل و الملک الاشرف برای بیرون آوردن دمشق از دست داوود، اختلافات خود را کنار گذاشتند، بهرامشاه قربانی شد. الاشرف، پس از ده ماه محاصره، سرانجام بعلبک را به قلمرو خود افزود و بهرامشاه به دمشق رفت.
وفات بهرامشاه
...