بهار نارنج

بهار نارنج شکوفه درخت نارنج است که در عطرسازی و ساختن اسانس، انواع نوشیدنی های فصلی و عرقیجات و تهیه مربا، گز، سوهان و … کاربرد بسیار دارد. از بهار نارنج در ایران استفاده های صنعتی بسیاری می شود. [ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۲]
همچون بابل که به شهر بهارنارنج معروف است، شهر شیراز هم به عنوان شهر بهار نارنج شناخته می شود. گردشگران در این شهر عطر بهارنارنج را به عنوان یکی از جاذبه های آن تجربه می نمایند. نارنج شاید پرشمارترین درختی باشد که در شیراز می توان یافت، درختی که در میان بلوارها، حاشیه خیابان ها، در حیاط خانه ها و باغ ها دیده می شود و عجب اینکه این درخت همیشه سبز است، بهار و زمستان، تابستان و پائیز، همواره سبزی را به بیننده هدیه می کند. ر شیراز از برگ نارنج برای بردن بوی دست ها نیز استفاده می شود. برگ این درخت، را برای دقایقی به دست ها می مالند و بدون آنکه بشویند، اجازه می دهند افشرده آن بر دست خشک شود تا بوی موادی نظیر بنزین و نفت، از دست ها زائل شود.
این بیت معروف صورتگر، شاعر شیرازی هم مصداق همین موضوع است:
نازم هوای فارس که از اعتدال آن، بادام بن، شکوفه مه بهمن آورد. . . . . [ ۴] [ ۵] [ ۶]
از بهار نارنج عرق تهیه می شود که طبیعتی گرم دارد. این عرق اشتهاآوری قوی بوده و برای رفع ضعف اعصاب، غم و افسردگی مفید است؛ همچنین نشاط آور است و در تسکین ناراحتی های سینه و تپش قلب نیز مؤثر است. [ ۷] [ ۸]
مداومت در مصرف بهار نارنج برای رفع بزرگی طحال مفید است و چنانچه به همراه آب کرفس مصرف شود برای استخراج سنگ های کلیه و مثانه و خرد کردن آن ها بسیار مؤثر است. مصرف این عرق هنگام بروز ناراحتی به افراد مبتلا به بیماری غش توصیه می شود. [ ۷]

بَهارْنارِنج
بَهارْنارِنج
بَهارْنارِنج
گل های خشک شدۀ گیاه نارنج Citrus، دارای حداقل۰.۲ درصد اسانس زردِ مایل به سبز. این گیاه با ارتفاعی بین ۳ تا ۵ متر با تاج پوششی گِرد در نواحی شمالی و جنوبی ایران وجود دارد. منشأ اولیۀ این گیاه را نواحی شمال هندوستان دانسته اند، اما امروزه در بیشتر نواحی معتدل، ازجمله در ایران و عمدتاً در استان های گیلان، مازندران و فارس، پرورش می یابد. بهارنارنج دارای گل هایی مرکب از گلبرگ های معطر ضخیم و آبدار و زودافت به رنگ سفید متمایل به زرد است که بر روی آن ها حفره های ترشحی به چشم می خورد. گل بهارنارنج در حالت تازه بویی معطر و مطبوع دارد، اما پس از خشک شدن از بوی آن کاسته می شود. گل های بهارنارنج را برای مصارف دارویی، به حالت غنچۀ نشکفته، هنگام صبح از درخت می چینند و به سرعت در تاریکی خشک می کنند. از بهارنارنج به عنوان داروی آرام بخش و مؤثر در رفع ناراحتی ها و هیجانات دستگاه عصبی استفاده می شود و همچنین به عنوان مادۀ معطرکننده در صنایع غذایی و آرایشی ـ بهداشتی کاربرد دارد. در طب قدیم، بهارنارنج برای تقویت اشتها، درمان اسپاسم و دردهای شکمی، رفع تپش قلب و سردردها و بی خوابی های عصبی تجویز می شد. شربت کالمودین ازجمله فرآورده های آن است.