سکهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است که جایگزین سکه های طلای پهلوی شده است. پس از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، انواع سکه های بهار آزادی در دو طرح متفاوت و در قطع های مختلف ضرب شده است. عیار طلای این سکه ها - اعم از طرح قدیم و جدید - ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً همه ساله ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکه ها را ضرب کرده و از طریق بانک های عامل یا صرافی های مجاز به بازار عرضه می کند. این سکه ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می شوند. سکهٔ بهار آزادی به عنوان هدیه، مهریهٔ ازدواج، عیدی کارمندان دولت و نیز برای سرمایه گذاری و پس انداز مورد استفاده قرار می گیرد.
... [مشاهده متن کامل]
محتویات
۱ انواع سکه بهار آزادی
۲ تاریخچه
۲. ۱ از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ( طرح قدیم )
۳ از سال ۱۳۷۰ تاکنون ( طرح جدید )
۴ مشخصات سکه بهار آزادی
۵ کاربردهای سکه بهار آزادی
۶ خرید و فروش سکه بهار آزادی
۶. ۱ شیوه محاسبه قیمت سکه بهار آزادی
۶. ۲ نقش زمان ضرب در تعیین قیمت سکه ها
۶. ۲. ۱ اختلاف قیمت سکه های طرح قدیم با طرح جدید
۶. ۲. ۲ اختلاف قیمت بین سکه های طرح جدید
۶. ۳ مسئله سکه های تقلبی
۷ مهمترین مراکز عرضه سکه در ایران
۸ منابع و پانویس
۹ پیوند به بیرون
انواع سکه بهار آزادی
از نظر شکل: سکه ها در دو نوع «طرح قدیم» ( ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ) و «طرح جدید ( امامی ) » ( ۱۳۷۰ تاکنون ) هستند. [۱]
از نظر قطع: سکه ها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنچ» بهار آزادی موجود هستند. [۲]
تاریخچه [ویرایش]
پس از انقلاب اسلامی ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۳] و با تأیید و دستور نخست وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین فصل بهار پیروزی انقلاب اسلامی، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده اند:[۴]
از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ( طرح قدیم )
یک روی این سکه مزین بنام علی بن ابیطالب بود ( به سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن ) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه امام رضا به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه های بهار آزادی با همین طرح تولید می شد. [۲]
ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد. [۱] با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سید روح الله خمینی[۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه های بهار آزادی به گونه ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت اموراقتصادی و دارایی[۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا، [۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ ( راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی ) چنین تصویب کرد:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی ( قدس سره ) سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می شود ضرب نماید:
عیار طلا: ۹۰۰ در هزار؛
وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم؛
قطر سکه: ۲۲ میلیمتر؛
یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام ( قدس سره ) و قید سال ضرب ( ۱۳۷۰ ) در ذیل تصویر؛
یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه السلام و قید عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت «بهار آزادی» در پایین تصویر.
مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد. [۸] بدین ترتیب، در دومین سال فوت رهبر جمهوری اسلامی ایران، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس ( سال ۱۳۷۰ به بعد ) سکه ها بر اساس آن مصوبه ضرب می شوند. گفتنی است طرح سکه های با قطع های ربع و نیم، همانند سابق است.
معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می شود. طبق آمار اعلام شده در سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه های اخیر در کشور ضرب شده است. [۹]
صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. [۱۰]
مشخصات سکه بهار آزادی
مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۱۱] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا[۱۲]. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس. [۲]
قطع وزن کل ( گرم ) وزن طلای خالص ( گرم ) حد ترخّص وزن در هزار قطر دایره ( میلیمتر ) عیار در ۱۰۰۰ عیار در ۲۴
ربع ۲٫۰۳۲۲۵ ۱٫۸۳۰۵۹۵۵ ۱۰ ۱۶ ۹۰۰ ۲۱٫۶
نیم ۴٫۰۶۶۵ ۳٫۶۶۱۱۹۱ ۵ ۱۹ ۹۰۰ ۲۱٫۶
یک ۸٫۱۳۳ ۷٫۳۲۲۳۸۲ ۲٫۵ ۲۲ ۹۰۰ ۲۱٫۶
دو و نیم ۲۰٫۳۳۲۵ ۱۸٫۳۰۵۹۵۵ ۲٫۵ ۳۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
پنج ۴۰٫۶۶۵ ۳۶٫۶۱۱۹۱۰ ۲ ۴۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
کاربردهای سکه بهار آزادی
هدیه — از سکه طلا به عنوان هدیه در جشن ها و مهمانی ها، اعیاد ملی و مذهبی، مراسم ازدواج، تجلیل، تودیع، اعطای جوایز ورزشی، مسابقات و المپیادهای علمی، و سایر مناسبت ها استفاده می شود. [۱][۱۳] جشنواره ها مهمترین رویدادهایی هستند که معمولاً در آنها سکه اهدا می شود. به خاطر جایگاه ویژه طلا در جامعه ایرانی، هدیه دادن سکه، نسبت به پول یا اشیای دیگر، از مقبولیت بیشتری برخوردار است. [۱۴]
عیدی کارمندان دولت — طبق مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۸۷، کلیه دستگاه های دولتی می توانند بجای پرداخت پول نقد به کارکنان خود، به آنها سکه طلای تمام بهار آزادی عیدی دهند. [۱۵] این سکه ه . . .
... [مشاهده متن کامل]
محتویات
۱ انواع سکه بهار آزادی
۲ تاریخچه
۲. ۱ از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ( طرح قدیم )
۳ از سال ۱۳۷۰ تاکنون ( طرح جدید )
۴ مشخصات سکه بهار آزادی
۵ کاربردهای سکه بهار آزادی
۶ خرید و فروش سکه بهار آزادی
۶. ۱ شیوه محاسبه قیمت سکه بهار آزادی
۶. ۲ نقش زمان ضرب در تعیین قیمت سکه ها
۶. ۲. ۱ اختلاف قیمت سکه های طرح قدیم با طرح جدید
۶. ۲. ۲ اختلاف قیمت بین سکه های طرح جدید
۶. ۳ مسئله سکه های تقلبی
۷ مهمترین مراکز عرضه سکه در ایران
۸ منابع و پانویس
۹ پیوند به بیرون
انواع سکه بهار آزادی
از نظر شکل: سکه ها در دو نوع «طرح قدیم» ( ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ) و «طرح جدید ( امامی ) » ( ۱۳۷۰ تاکنون ) هستند. [۱]
از نظر قطع: سکه ها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنچ» بهار آزادی موجود هستند. [۲]
تاریخچه [ویرایش]
پس از انقلاب اسلامی ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۳] و با تأیید و دستور نخست وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین فصل بهار پیروزی انقلاب اسلامی، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده اند:[۴]
از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ( طرح قدیم )
یک روی این سکه مزین بنام علی بن ابیطالب بود ( به سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن ) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه امام رضا به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه های بهار آزادی با همین طرح تولید می شد. [۲]
ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد. [۱] با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سید روح الله خمینی[۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه های بهار آزادی به گونه ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت اموراقتصادی و دارایی[۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا، [۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ ( راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی ) چنین تصویب کرد:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی ( قدس سره ) سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می شود ضرب نماید:
عیار طلا: ۹۰۰ در هزار؛
وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم؛
قطر سکه: ۲۲ میلیمتر؛
یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام ( قدس سره ) و قید سال ضرب ( ۱۳۷۰ ) در ذیل تصویر؛
یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه السلام و قید عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت «بهار آزادی» در پایین تصویر.
مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد. [۸] بدین ترتیب، در دومین سال فوت رهبر جمهوری اسلامی ایران، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس ( سال ۱۳۷۰ به بعد ) سکه ها بر اساس آن مصوبه ضرب می شوند. گفتنی است طرح سکه های با قطع های ربع و نیم، همانند سابق است.
معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می شود. طبق آمار اعلام شده در سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه های اخیر در کشور ضرب شده است. [۹]
صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. [۱۰]
مشخصات سکه بهار آزادی
مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۱۱] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا[۱۲]. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس. [۲]
قطع وزن کل ( گرم ) وزن طلای خالص ( گرم ) حد ترخّص وزن در هزار قطر دایره ( میلیمتر ) عیار در ۱۰۰۰ عیار در ۲۴
ربع ۲٫۰۳۲۲۵ ۱٫۸۳۰۵۹۵۵ ۱۰ ۱۶ ۹۰۰ ۲۱٫۶
نیم ۴٫۰۶۶۵ ۳٫۶۶۱۱۹۱ ۵ ۱۹ ۹۰۰ ۲۱٫۶
یک ۸٫۱۳۳ ۷٫۳۲۲۳۸۲ ۲٫۵ ۲۲ ۹۰۰ ۲۱٫۶
دو و نیم ۲۰٫۳۳۲۵ ۱۸٫۳۰۵۹۵۵ ۲٫۵ ۳۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
پنج ۴۰٫۶۶۵ ۳۶٫۶۱۱۹۱۰ ۲ ۴۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
کاربردهای سکه بهار آزادی
هدیه — از سکه طلا به عنوان هدیه در جشن ها و مهمانی ها، اعیاد ملی و مذهبی، مراسم ازدواج، تجلیل، تودیع، اعطای جوایز ورزشی، مسابقات و المپیادهای علمی، و سایر مناسبت ها استفاده می شود. [۱][۱۳] جشنواره ها مهمترین رویدادهایی هستند که معمولاً در آنها سکه اهدا می شود. به خاطر جایگاه ویژه طلا در جامعه ایرانی، هدیه دادن سکه، نسبت به پول یا اشیای دیگر، از مقبولیت بیشتری برخوردار است. [۱۴]
عیدی کارمندان دولت — طبق مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۸۷، کلیه دستگاه های دولتی می توانند بجای پرداخت پول نقد به کارکنان خود، به آنها سکه طلای تمام بهار آزادی عیدی دهند. [۱۵] این سکه ه . . .