[ویکی فقه] بَهادُرْشاهِ گورَکانی، عنوانِ دو تن از فرمانروایان بابری شبه قاره که حدود ۴۰۰ سال براین سرزمین فرمان راندند و در زمان حکومت بهادرشاه دوم، سلسلۀ گورکانیان منقرض شد.
بهادرشاه اول، قطب الدین محمد معظم (۱۰۵۳-۲۱ محرم ۱۱۲۴ق/۱۶۴۳-۱۸ فوریۀ ۱۷۱۲)، هفتمین پادشاه بابری هند، مشهور به شاه عالم.وی دومین پسر اورنگ زیب بود، در برهانپور زاده شد و از نوجوانی به آموختن علوم مختلف پرداخت و ((قرآن)) را از برکرد چنان که از برخی مآخذ برمی آید او از ۱۴سالگی وارد امور حکومتی گردید و به صوبه داری دکن منصوب شد؛ از ۱۰۷۵ق/۱۶۶۴م گرفتار مناقشات دکن گردید و در نبردهایی با مهراته، حکومت های محلی بیجاپور و قطب شاهیان شرکت کرد. بهادرشاه پس از آن نیز دوبار در ۱۰۷۵و۱۰۸۸ق به صوبه داری دکن انتخاب شد. وی در ۱۰۸۵ق به دستور پدر مأمور کابل شد و لقب شاه عالم گرفت؛ در ۱۰۹۶ق شهر حیدرآباد را تصرف کرد، اما پس از مدت کوتاهی پدرش به او بدگمان شد و از حکومت برکنارش کرد و به زندانش افکند (۱۰۹۷ق).شاه عالم حدود ۷سال در زندان ماند تا در ۱۱۰۶ق/۱۶۹۵م به دستور اورنگ زیب آزاد شد و در همان سال به حکومت اکبرآباد (آگرا) منصوب گردید و لاهور، ملتان، اوچ و سپس کابل نیز در قلمرو او قرارگرفت
← آمادگی برای حکومت
بهادرشاه دوم، ابوالمظفرسراج الدین محمد، آخرین فرمانروای بابری هند (حک ۱۲۵۳-۱۲۷۴ق/۱۸۳۷-۱۸۵۸م) بود.
← معرفی اجمالی
(۱) بختاورخان، مرآةالعالم: تاریخ اورنگ زیب، به کوشش س علوی، لاهور، ۱۹۷۹م.(۲) مهدی بیانی، احوال و آثار خوش نویسان، تهران، ۱۳۵۶ش.(۳) محمدهاشم خافی خان نظام الملکی، منتخب اللباب، به کوشش کبیرالدین احمد و غلام قادر، کلکته، ۱۸۷۴م.(۴) محیی الدین قادری زور، تذکرۀ مخطوطات، دهلی، ۱۹۸۴م.(۵) نادره زیدی، «بهادرشاه ظفر (۱۷۷۵-۱۸۶۲م)»، تاریخ ادبیات مسلمانان پاکستان و هند، لاهور، ۱۹۷۱م، ج۸.(۶) رام بابو سکسینه، تاریخ ادب اردو، ترجمۀ محمد عسکری، لاهور، سردار محمودخان.(۷) شورش هندوستان ۱۸۵۷م/۱۲۷۴ق، ترجمۀ اوانس ماسئیان، به کوشش صفاءالدین تبرائیان، تهران، ۱۳۷۲ش.(۸) محمد صدیق صدیق حسن خان، نگارستان سخن، کلکته، ۱۲۹۳ق.(۹) عبدالحی، نزهةالخواطر، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.(۱۰) محمدقاسم عبرت لاهوری، عبرت نامه، به کوشش ظهورالدین احمد، لاهور، ۱۹۷۷م.(۱۱) علی حسن خان، صبح گلشن، کلکته، ۱۲۹۵ق.(۱۲) قانع تتوی، میرعلی شیر، تحفةالکرام، به کوشش حسام الدین راشدی، حیدرآباد، ۱۹۷۱م.(۱۳) عبدالحمید لاهوری، پادشاه نامه، به کوشش کبیرالدین احمد و عبدالرحیم، کلکته، ۱۸۶۸م.(۱۴) مشفق خواجه، جائزۀ مخطوطات اردو، لاهور، ۱۹۷۹م.(۱۵) مبارک الله واضح، تاریخ ارادت خان، به کوشش غلام رسول مهر، الهور، ۱۹۷۱م.(۱۶) یونس شاه، تذکرۀ نعت گویان اردو، ایبت آباد، ۱۹۸۲م.(۱۷) Banerjee, A Ch, The New History of Modern India ۱۷۰۷-۱۹۴۷, Calcutta, ۱۹۸۳.(۱۸) Burgess, J,The Chronology of Indian History, Delhi، ۱۹۷۵.(۱۹) Dodwell, H H,» The Development of Sovereignty in British India «, The Cambridge History of India, New Dlhi, ۱۹۸۷, vol V.(۲۰) Garcin de Tassy, M, Histoire de la littérature Hindouie et Hindoustanie, New York, ۱۹۶۸.(۲۱) Gardner, B, The East India Company, London, ۱۹۷۱.(۲۲) Hasan, M,» Bahadur Shah II, His Relation with the British and the Mutiny «, Islamic Culture, Hyderabad Decan، ۱۹۵۹, volXXXIII.(۲۳) Ikram, S M, History of Muslim Civlisation in India and Pakistan, Lahore, ۱۹۸۲.(۲۴) Irvine, W, Later Mughals, New Delhi, ۱۹۷۱.(۲۵) Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸.(۲۶) May, L S, The Evolution of Indo-Muslim Thought after ۱۸۵۷, Lahor, ۱۹۷۰.(۲۷) Must’ad Khan, S, Maāsir-i- Alamgiri، tr Jadu-Nath Sarkar, Lahor، ۱۹۸۱.(۲۸) Srivastava, A L, The Mughul Empire, Agra, ۱۹۶۶.
بهادرشاه اول، قطب الدین محمد معظم (۱۰۵۳-۲۱ محرم ۱۱۲۴ق/۱۶۴۳-۱۸ فوریۀ ۱۷۱۲)، هفتمین پادشاه بابری هند، مشهور به شاه عالم.وی دومین پسر اورنگ زیب بود، در برهانپور زاده شد و از نوجوانی به آموختن علوم مختلف پرداخت و ((قرآن)) را از برکرد چنان که از برخی مآخذ برمی آید او از ۱۴سالگی وارد امور حکومتی گردید و به صوبه داری دکن منصوب شد؛ از ۱۰۷۵ق/۱۶۶۴م گرفتار مناقشات دکن گردید و در نبردهایی با مهراته، حکومت های محلی بیجاپور و قطب شاهیان شرکت کرد. بهادرشاه پس از آن نیز دوبار در ۱۰۷۵و۱۰۸۸ق به صوبه داری دکن انتخاب شد. وی در ۱۰۸۵ق به دستور پدر مأمور کابل شد و لقب شاه عالم گرفت؛ در ۱۰۹۶ق شهر حیدرآباد را تصرف کرد، اما پس از مدت کوتاهی پدرش به او بدگمان شد و از حکومت برکنارش کرد و به زندانش افکند (۱۰۹۷ق).شاه عالم حدود ۷سال در زندان ماند تا در ۱۱۰۶ق/۱۶۹۵م به دستور اورنگ زیب آزاد شد و در همان سال به حکومت اکبرآباد (آگرا) منصوب گردید و لاهور، ملتان، اوچ و سپس کابل نیز در قلمرو او قرارگرفت
← آمادگی برای حکومت
بهادرشاه دوم، ابوالمظفرسراج الدین محمد، آخرین فرمانروای بابری هند (حک ۱۲۵۳-۱۲۷۴ق/۱۸۳۷-۱۸۵۸م) بود.
← معرفی اجمالی
(۱) بختاورخان، مرآةالعالم: تاریخ اورنگ زیب، به کوشش س علوی، لاهور، ۱۹۷۹م.(۲) مهدی بیانی، احوال و آثار خوش نویسان، تهران، ۱۳۵۶ش.(۳) محمدهاشم خافی خان نظام الملکی، منتخب اللباب، به کوشش کبیرالدین احمد و غلام قادر، کلکته، ۱۸۷۴م.(۴) محیی الدین قادری زور، تذکرۀ مخطوطات، دهلی، ۱۹۸۴م.(۵) نادره زیدی، «بهادرشاه ظفر (۱۷۷۵-۱۸۶۲م)»، تاریخ ادبیات مسلمانان پاکستان و هند، لاهور، ۱۹۷۱م، ج۸.(۶) رام بابو سکسینه، تاریخ ادب اردو، ترجمۀ محمد عسکری، لاهور، سردار محمودخان.(۷) شورش هندوستان ۱۸۵۷م/۱۲۷۴ق، ترجمۀ اوانس ماسئیان، به کوشش صفاءالدین تبرائیان، تهران، ۱۳۷۲ش.(۸) محمد صدیق صدیق حسن خان، نگارستان سخن، کلکته، ۱۲۹۳ق.(۹) عبدالحی، نزهةالخواطر، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.(۱۰) محمدقاسم عبرت لاهوری، عبرت نامه، به کوشش ظهورالدین احمد، لاهور، ۱۹۷۷م.(۱۱) علی حسن خان، صبح گلشن، کلکته، ۱۲۹۵ق.(۱۲) قانع تتوی، میرعلی شیر، تحفةالکرام، به کوشش حسام الدین راشدی، حیدرآباد، ۱۹۷۱م.(۱۳) عبدالحمید لاهوری، پادشاه نامه، به کوشش کبیرالدین احمد و عبدالرحیم، کلکته، ۱۸۶۸م.(۱۴) مشفق خواجه، جائزۀ مخطوطات اردو، لاهور، ۱۹۷۹م.(۱۵) مبارک الله واضح، تاریخ ارادت خان، به کوشش غلام رسول مهر، الهور، ۱۹۷۱م.(۱۶) یونس شاه، تذکرۀ نعت گویان اردو، ایبت آباد، ۱۹۸۲م.(۱۷) Banerjee, A Ch, The New History of Modern India ۱۷۰۷-۱۹۴۷, Calcutta, ۱۹۸۳.(۱۸) Burgess, J,The Chronology of Indian History, Delhi، ۱۹۷۵.(۱۹) Dodwell, H H,» The Development of Sovereignty in British India «, The Cambridge History of India, New Dlhi, ۱۹۸۷, vol V.(۲۰) Garcin de Tassy, M, Histoire de la littérature Hindouie et Hindoustanie, New York, ۱۹۶۸.(۲۱) Gardner, B, The East India Company, London, ۱۹۷۱.(۲۲) Hasan, M,» Bahadur Shah II, His Relation with the British and the Mutiny «, Islamic Culture, Hyderabad Decan، ۱۹۵۹, volXXXIII.(۲۳) Ikram, S M, History of Muslim Civlisation in India and Pakistan, Lahore, ۱۹۸۲.(۲۴) Irvine, W, Later Mughals, New Delhi, ۱۹۷۱.(۲۵) Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸.(۲۶) May, L S, The Evolution of Indo-Muslim Thought after ۱۸۵۷, Lahor, ۱۹۷۰.(۲۷) Must’ad Khan, S, Maāsir-i- Alamgiri، tr Jadu-Nath Sarkar, Lahor، ۱۹۸۱.(۲۸) Srivastava, A L, The Mughul Empire, Agra, ۱۹۶۶.
wikifeqh: بهادرشاه_گورکانی