بهاءالدین نقشبند محمد بن محمد

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] محمد بن محمد بهاء الدین نقش بند بخاری، عارف قرن هشتم و بنیان گذار طریقت نقش بندیه می باشد. برخی به غلط، وی را که به خواجه نقش بند و شاه نقش بند نیز معروف است، علوی دانسته و نسب او را با سیزده واسطه به علی اکبر، فرزند امام حسن عسکری (ع) رسانده اند؛ درحالی که امام، فرزندی به این نام نداشته است.
پدر وی، معروف به باباصاحب سرمست، پیشه نقش بندی و کَمخابافی داشت؛ ازاین رو، وی نیز که شغل پدر را پی گرفت، به نقش بند ملقب گردید. همچنین گفته اند که چون با اشتغال مداوم به ذکر قلبی به درجه ای رسید که اسم جلاله «الله» بر صفحه دلش نقش بست، لقب نقش بند یافت.
او در محرم 717ق، در قصر عارفان (قصر هندوان) از قرای بخارا، به دنیا آمد. جدش، نوه خود را نزد خواجه محمد باباسَماسی (متوفی 755ق) از پیروان خواجه ابویعقوب همدانی برد و خواجه سماسی، بهاء الدین را به فرزندی پذیرفت.
بهاء الدین در هجده سالگی به طریقت خواجه سماسی پیوست و پس از او، تحت تربیت و ارشاد سید امیر کُلال (متوفی 772)، خلیفه خواجه سماسی، قرار گرفت و سپس سال ها در متابعت و ملازمت عارف دیگ گرانی، از خلفای امیر کُلال، بود.
چند ماه نیز نزد قُثَم شیخ، از مشایخ ترک منتسب به خواجه احمد یَسَوی، به ریاضت و مجاهدت گذراند و دوازده سال در متابعت خلیل آتا، یکی دیگر از مشایخ ترک، بود و به هنگام سلطنت وی در ماوراءالنهر، در دستگاه او محتسب یا قاضی شرع شد.
برخی از این شغل حکومتی او با تعبیر جلاد یاد کرده اند و آن را نمونه ای قدیمی برای گرایش نقش بندیان به همکاری با حکّام به منظور اجرای شریعت می دانند.

پیشنهاد کاربران

بپرس