بنی طولون. [ ب َ ] ( اِخ ) ( 254 - 292 هَ. ق. ) طولون از غلامان امرای سامانی است که او را حکمران سامانی بخارا بعنوان هدیه پیش مأمون فرستاد و طولون نزد مأمون در بغداد و سرمن رآی ( سامره ) به مناصب عالیه رسیده بود. پسرش احمد در سال 240 هَ. ق. حائز مقامات پدر شد و در 254 هَ. ق. به نیابت حکومت مأمور مصر گردید و چیزی نگذشت که در آنجا خود را مستقل اعلان نمود... امرای طولون در تاریخ به حشمت و شکوه پای تخت خود القطائع ( مابین الفسطاط و محل القاهره ) و آثار و ابنیه خیریه معروفند. اولین آنها احمدبن طولون 254 هَ. ق. و آخرینشان شیبان بن احمد است که در سال 292 هَ. ق. بدست حکام خلفای عباسی منقرض گردیدند. ( از طبقات السلاطین ص 58 ). رجوع به فرهنگ فارسی معین و طولون شود.
فرهنگ فارسی
خاندانی که از ۲۵۴ ه. ق . / ۸۶۸ م . تا ۲۹۲ ه. ق . / ۹٠۵ م . حکومت کردند . موسس این خاندان طولون است که در دستگاه مامون بمناصب عالی رسید . پسرش احمد در ۲۵۴ به نیابت حکومت مامور مصر گردید و چندی نگذشت که در آنجا خود را مستقل اعلام کرد و سپس شام را نیز بر حوزه حکومتی خود افزود و این دو مملکت تا انقراض سلسله بنی طولون ( ۲۹۲ ه. ق . / ۹٠۵ م . ) تحت حکومت و اداره ایشان بود . امرای طولونی در تاریخ بحشمت و شکوه پایتخت خود [ قطائع ] و آثار ابنیه خیریه معروفند .
