بنی ساج

[ویکی فقه] سلسله ای از امیران ایرانی راهدار حرمین و حاکم آذربایجان در سده سوم ق. بودند.
بنی ساج از سال ۲۷۶ تا ۳۱۹ق. در آذربایجان، اَران و گاه ارمنستان و حدود ری حکومت کردند. از امیران ساجی، منصب راهداری حرمین به ابوساج دیوداد بن دیودست(۲۶۶ق.)، محمد افشین فرزند دیوداد(۲۸۸ ق.)، و ابوالقاسم یوسف بن دیوداد(۲۸۸ق.) رسید و حکومت آذربایجان تنها از آن دو تن اخیر شد و خود ابوساج به رغم نقش اساسی در برآمدن خاندانش، به این مهم دست نیافت؛ ساجیان نخست در روستاهای جَنبَکاکِث و سویدَک در آسیای میانه سکونت داشتند. در این مناطق، مواد نخست سلاح های آهنین به دست می آمد و در فرغانه ساخته می شد و به سرزمین های دیگر تا بغداد صادر می گشت. نسبت ساجی از زندگی آن ها در خانه هایی از نی مانند کپرنشینان امروزین، نشأت گرفته است. پاره ای محققان ریشه نام هایی همچون «دیوداد» و «دیودست» را در فرهنگ قوم و زبان سُغدی جستجو کرده و گفته اند که اینان پیش از فتح ماوراء النهر به دست مسلمانان که دیو را بر خلاف زردشتیان می ستوده اند، پیرو یکی از آیین های کهن آریایی بوده اند. بر پایه دیدگاه دیگر، ساجیان اصالتاً از فرغانی های بودایی بودند و نام های نامأنوس آن ها از سنت و فرهنگ این سرزمین ها گرفته شده است. نام دیوداد فرزند دیودست را به گونه های دیگر نیز آورده اند.

[ویکی حج] بنی ساج سلسله ای از امیران ایرانی راهدار حرمین و حاکم آذربایجان در سده سوم ق. است.
برخی از امیران ساجی دارای منصب راهداری حرمین بودند. بنابر گزارشی نسبت ساجی از زندگی آن ها در خانه هایی از نی مانند کپرنشینان امروزی گرفته شده است. آنان در زمان مأمون یا معتصم وارد دستگاه خلافت عباسی شدند.
ابوساج سرسلسله ساجیان به خاطر خدمات زیاد در دستگاه خلافت عباسی از طرف متوکل به بازرسی راه مکه مأمور شد. حکمرانی سوریه، سرپرستی کوفه، حکومت سواد و ... از جمله مناصب وی است. او در مأموریت پاسداری از راه کوفه تا حجاز خدمات فراوانی ارائه کرد و سرانجام در جندی شاپور درگذشت.

رجوع شود به:ساجیان