بنی خراسان

[ویکی فقه] خراسانیان (بنی خراسان)، از خاندانهای حکومت گر در شهر تونسبودند
در سده های پنجم و ششم هجری. خراسانیان یا بنی خراسان از آشفتگی و هرج ومرج ناشی از یورش اعراب بنی هلال به افریقیه استفاده کردند و در سالهای ۴۵۲ تا ۵۲۲ و ۵۴۳ تا ۵۵۴ در شهر تونس قدرت را به دست گرفتند.گفته شده است که خراسانیان از مردم تونس بودند، ولی به احتمال قوی تر، آنان از قبایل صَنْهَاجه محسوب می شدند. در برخی منابع نیز بر ایرانی تبار بودن آن ها تأکید شده است.
فرمانروایان این خاندان
فرمانروایان این خاندان عبارت بودند از :
← عبدالحق بن عبدالعزیز
خراسانیان در دوره خود اقدامات فرهنگی و عمرانی چندی انجام دادند. احمدبن عبدالعزیز برای فرونشاندن شورش اعراب با آن ها معاهداتی بست و اعراب نیز متعهد شدند که آذوقه شهر را تأمین و از مسافران حمایت کنند. او برای مستحکم کردن شهر تونس برج و باروهایی بنا کرد و قصری در تونس ساخت که به قصر بنی خراسان معروف شد. مسجدجامع القصر نیز از بناهای این دوره است. احمدبن عبدالعزیز به علما و ادبا توجه داشت و آن ها را در اطراف خود جمع می کرد، از جمله ابن حمدیس، شاعر معروف این دوره، که احمدبن عبدالعزیز را در قصیده مفصّلی ستوده است (ص ۱۴۲ـ۱۴۴؛. خراسانیان همچنین توجه خاصی به بازارها و مسافرخانه ها داشتند که به رونق تجارت در افریقیه انجامید. در صنایع تونس و مناسبات آن با دیگر کشورها نیز پیشرفتهایی حاصل شد که نامه عبداللّه بن عبدالعزیز به اسقف اعظم پیزا در ۵۵۲/ ۱۱۵۷، برای تقویت مناسبات تجاری میان دو طرف، شاهدی بر این مدعاست (Banu) Khurasan").خراسانیان با برقراری امنیت در منطقه و ایجاد مناسبات خوب با صقلیه (سیسیل)، شهرهای تونس را برای رفت وآمد تجار ایتالیایی باز کردند تا با آسودگی به بندرهای تونس بروند. همچنین اصلاحاتی برای تسهیل تجارت خارجی به وجود آوردند، به این ترتیب که عُشر برخی از صادرات را بر بازرگانان خارجی بخشیدند یا کاهش دادند. در دوران خراسانیان در تونس، تا قرن هفتم و قبل از تحت الحمایه شدن تونس، در مدارس زیتونه وصادقیه زبان فارسی تدریس می شد. خراسانیان به تجدید بنای جامع زیتونه نیز توجه داشتند و توسعه آن جا را مایه افتخار مرکز حکومت خود می دانستند. به این منظور، بر تعداد دروازه های آن افزودند. بر لوحهای نصب شده بر این دروازه ها نام مؤسسان آن ها از بنی خراسان ذکر شده است. مسجد المهراس نزدیک باب البحر (که براساس کتیبه موجود در آن، به دستور سلطان المنصور باللّه أبی محمد عبدالعزیز و برادرش، أبی طاهر اسماعیل بن خراسان، در جمادی الآخره ۴۸۶ ساخته شده است) و قُبّة سیدی بوخریصان/ بوخریسان، نزدیک جامع القصر، از دیگر بناهای دوران حکومت خراسانیان است. منابع :(۱) ابن ابی دینار، المؤنس فی اخبار افریقیة و تونس.(۲) ابن اثیر، الکامل.(۳) ابن حمدیس، دیوان.(۴) ابن خلدون، تاریخ.(۵) ابن عذاری، البیان المُغرِب فی اخبار الاندلس و المَغرِب.(۶) احمدبن عامر، تونس عبرالتاریخ: منذ اقدم العصور الی اعلان الجمهوریة.(۷) هادی روژه ادریس، الدولة الصنهاجیة.(۸) بن خوجه (محمد)، تاریخ معالم التوحید فی القدیم و فی الجدید.(۹) عبداللّه بن محمد تجانی، رحلة التجانی.(۱۰) علی شابی، العلاقات الثقافیة بین تونس و ایران.(۱۱) احمد طویلی، تاریخ مدینة تونس.(۱۲) عزالدین عمر موسی، النشاط الاقتصادی فی المغرب الاسلامی خلال القرن السادس الهجری.(۱۳) عثمان کعاک، روابط ایران و تونس در گذر زمان.(۱۴) احمدبن عبدالوهاب نویری، نهایة الارب فی فنون الادب، قاهره.(۱۵) EI۲, sv " (Banu) Khurasan" (by HR Idris).