بندراباد

[ویکی فقه] بندرآباد. بُنْدَرْآباد، مجموعه بناهای تاریخی در ۸ کیلومتری یزد ، شامل خانقاه ، مسجد و حسینیه می باشد.
ساخت این مجموعه در زمان شیخ تقی الدین دادامحمد ، عارف سده ق /۳م آغاز شد و پس از مرگ او ۰۰ق / ۳۰۱م ادامه یافت . بناهای این مجموعه تماماً از خشت ساخته شده ، و امروزه دسترسی به آن از ورودی واقع در جبهه شمالی مجموعه ، شامل دو در به صحن مسجد و دیگری به حسینیه میسر است تحقیقات میدانی .
خانقاه
به احتمال قوی، این بنا قدیم ترین عنصر معماری در این مجموعه خشتی است . این خانقاه که پس از مرگ شیخ تقی الدین آرامگاه موقت او گردید، بعدها به مقبره خانوادگی وی و پیروان او تبدیل شد. در زمان حاضر، در ورودی کوچکی در شمال شرقی ساختمان دیده می شود که به نظر نمی رسد ورودی اصلی آن باشد. خانقاه گنبدی یک پوسته به ارتفاع نزدیک به متر دارد که بر روی طاقچه های تزیینی مقرنس کاری شده ای که فیلپوش ها را پنهان ساخته ، قرار گرفته است . در زیر گنبد نورگیرهای مشبکی تعبیه شده است . طاق های این بخش از مجموعه ، از نوع «آهنگ » است که ارتفاع های مختلف دارد. خانقاه دارای ازاره ای بلند مرکب از کاشی های شش ضلعی آبی روشن با حاشیه ای از کاشی سیاه است . بر دیوارهای آن پیش تر پنجره مشبک ، دیوار شمال شرقی خانقاه پنجره مشبک از کاشی معرق ظریف و زیبا وجود داشته است که به هنگام بازدید گلمبک به دو عدد رسیده بود. در دیوار جنوبی خانقاه یک فرورفتگی نیم هشتی مانند عمیق دیده می شود که از آن به عنوان محراب استفاده می شده است . پیش تر بر دیواره این محراب سنگ قبر محمودشاه ، پسر بزرگ و جانشین دادامحمد به طور ایستاده نصب بوده است ، به همین سبب ، این خانقاه را «بقعه شاه محمود» نیز خوانده اند. بر این سنگ - که هم اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک نگاهداری می شود - عبارت «شیخ محمود بن شیخ ... دادامحمد یزدی درگذشته به سال ۵۳ق » نقر شده است . جلو محراب سنگ قبر در کنار هم قرار گرفته اند که تاریخ هایی از ۶۶ تا ۹۷ق دارند.
مسجد
این مسجد دارای نقشه ایوانی و صحنی مربع شکل ۱ئ۱ متر است . ایوان جنوبی مرتفع تر، و در دو طبقه ساخته شده است و در دو طرف آن دو دهانه ایوان کوچک تر قرار دارد. برفراز گنبدخانه ای در اندازه ئ متر، پشت ایوان جنوبی گنبدی است که سطح خارجی بدون تزیین آن با آجرهای مربع شکل پوشیده شده است . محراب در میان طاق نمای دیوار جنوبی جای دارد. سقف طاق نما با مقرنس های گچی ساده که در مقطع آن ها تک کاشی های ستاره ای معرق به رنگ های لاجوردی، اخرایی تیره و سفید کار گذاشته اند، تزیین شده است . همین گونه آرایه را در اندازه کوچک تر در پیشانی محراب به کار برده اند. ازاره گنبدخانه با کاشی های فیروزه ای شش ضلعی که حاشیه ای از کاشی های سفید و سیاه در اطراف دارند، پوشیده شده است . در دو سوی محراب ، دو ورودی کوچک قرار دارد که به اتاقی مربع شکل که ایوان جنوبی حسینیه نمازخانه نامیده می شود، راه می یابد. در غرب محراب ، منبر ی سه پله ساخته شده از خشت دیده می شود که بدنه آن را کاشی های معرق فیروزه ای و لاجوردی به صورت گره سازی تزیین کرده اند. بر دو شمسه معرق لاجوردی بدنه ، عبارات «لااله الاالله » و «محمد رسول الله » هریک دوبار بر هر شمسه به رنگ سفید و به خط بنایی ، و درون شمسه دیگر صلوات کبیر به قلم ثلث به رنگ سفید، به شکل نوار مدور پهنی نوشته شده است . جبهه شمالی ، شرقی و غربی مسجد ، هریک دارای رواقی با طاق های ضربی است .
حسینیه
...