بند میزان

دانشنامه آزاد فارسی

در شمال شرقی شوشتر بر دهانۀ رود گرگر یا دو دانگه از دورۀ ساسانی. سدی مصنوعی و احتمالا ً از دورۀ شاپور اول است که آب رود کارون را به دو قسمت می کند و به آبراهۀ گرگر در شرق و رود شطیط در غرب و شمال غربی شهر می رساند. در چند دوره تعمیر شده است. بنای کنونی از دورۀ فتحعلی شاه قاجار است. پلی قوسی شکل است که نُه دهانۀ آن قابل مشاهده است. آن را دارای ۴۶۷ ذرع درازا و ۵۳ تا ۴۴ ذرع پهنا نوشته اند. دیوارۀ سد در گوشۀ شمال غربی به یک برج هشت ضلعی معروف به کلاه فرنگی می رسد که ظاهراً برای دیده بانی احداث شده بوده است. به آن بند شاپوری یا بند خاقانی نیز می گویند.

پیشنهاد کاربران

بند میزان سدی است در شوشتر و ساختهٔ دست انسان، مربوط به دوره ساسانیان که تا امروز پابرجاست. ساختن بند میزان شوشتر را به شاپور اول ساسانی نسبت می دهند. بند میزان شوشتر در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال ۲۰۰۹ نیز این بند به همراه ۱۵ اثر تاریخی دیگر شوشتر در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ ( ۵ تیرماه ۱۳۸۸ ) در شهر سویل اسپانیا، با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید.
...
[مشاهده متن کامل]

این سد، آب کارون را به نسبتهای ۱ به ۲ بین رودهای گرگر و شطیط تقسیم می کند. رود گرگر را دودانگه یا مسرقان نیز گویند و رود شطیط را چهاردانگه هم خوانند. مصالح بکار رفته در بند میزان سنگ ( تراشیده شده شوشتر ) و ساروج هستند. در توصیف اهمیت این سد کافیست تاریخ شوشتر را مرور کنیم که، شکسته شدن این سد بمنزله ازدیاد فقر و بدبختی در شوشتر و پابرجا بودن به همراه دیگر سازه های آبی شوشتر باعث آبیاری ۴۰هزار هکتار دشت میان آب شوشتر بوده است. این بند از چند دهانه تشکیل شده است که مهمترین آنها دهانه ای است جدا که تنظیم آب دو شاخهٔ رودخانه را انجام می دهد به گونه ای که اگر دبی گرگر بیشتر از یک سوم دبی کل رودخانه باشد آن را به شاخهٔ شطیط انتقال می دهد و بالعکس و این خود از شاهکارهای معماری این بند است.
این بند تاریخی، به دلیل بی توجهی مسئولان و وزارت میراث فرهنگی دچار مشکلاتی شده است. دهانه های این بند، مرتبا توسط شاخ وبرگ و تنهٔ درختانی که طغیان رودخانه به همراه آورده، مسدود می شود. این اتفاق نه تنها باعث افزایش فشار آب بر بدنه این سازه آبی شده، بلکه جریان آب به سمت رود گرگر و مجموعه آبشارهای شوشتر را نیز به شدت کند نموده است. در نتیجه تعدادی از کانالهای مجموعه آبشارها و آسیاب های آبی شوشتر کاملاً خشک شده اند و مکانی که از قرنها پیش تا امروز سالم مانده بود در حال تخریب است.
بعلاوه در سال های اخیر ترک هایی بر بدنه این بند تاریخی پدیدار شده که می تواند مقدمه ای برای تخریب این میراث جهانی باشد.

بند میزانبند میزانبند میزان
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/بند_میزان

بپرس