بَنای خِشْت و گِلی (adobe)
در معماری، بنایی که با آجرهای ساخته شده از گِلِ خشک شده در آفتاب، ساخته شود. این آجرها را خشت خام می نامند. استفاده از خشت خام، و ساختن دیوار از طریق ریختن گِل در قالب، دو روش اصلیِ ساخت بناهای خشت وگلی است. این شیوه در اسپانیا، امریکای لاتین، جنوب غربی امریکا، ایران و بسیاری از کشورهای دیگر رواج داشته است. در اریحا، اردن، نخستین شواهد ساختمان سازی با خشت خام کشف شده است که به هزارۀ ۸پ م بازمی گردد. پختن آجر تا هزارۀ ۳پ م مرسوم نبود و از آن پس هم به ندرت آجرِ پخته می ساختند، زیرا هزینۀ تأمین سوخت برای پُختِ آجر گزاف بود. بزرگ ترین بنای خشت وگلی جهان، مسجد جامعدینه، در مالی است (۱۹۰۷). قسمت اعظم دیوار بزرگ چین نیز از گل ساخته شده است. در خاورمیانه و شمال افریقا نیز شهرهایی یافت می شوند که به تمامی از خشت و گل ساخته شده اند، و از آن میان صنعادر یمن، و یزددر ایران درخور ذکرند؛ این سنّت محلی در این نواحی همچنان پابرجاست. در دِوُن، انگلستان، و در پوئبلوهای امریکای شمالی، گونه ای از خشت خام به کار برده شده، که مخلوطی از گل رُس و کاه است. حسن فتحی، معمار مصری، از طرفداران بانفوذ ساخت بناهای خشت وگلی بود؛ از ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸، روستای قورنیه نو را برای سکونت ۷هزار نفر بنا کرد و ارزش مصالح خشت وگلی را در کمک به حل مشکل مسکن در جهان سومنشان داد. در سال های اخیر استفاده از این فن احیاشده، و چند طرح نیز به این شیوه به اجرا درآمده است. شهر جدید لالوز در امریکا که آنتوان پردوک (۱۹۳۶- ) آن را در سال های ۱۹۶۷ـ۱۹۷۳، بنا کرد؛ و مرکز هنرهای ویسا واصف، در هارانیا، مصر، که رامسس ویسا واصف در ۱۹۵۲ آن را ساخت، نمونه هایی از این شیوه اند.
در معماری، بنایی که با آجرهای ساخته شده از گِلِ خشک شده در آفتاب، ساخته شود. این آجرها را خشت خام می نامند. استفاده از خشت خام، و ساختن دیوار از طریق ریختن گِل در قالب، دو روش اصلیِ ساخت بناهای خشت وگلی است. این شیوه در اسپانیا، امریکای لاتین، جنوب غربی امریکا، ایران و بسیاری از کشورهای دیگر رواج داشته است. در اریحا، اردن، نخستین شواهد ساختمان سازی با خشت خام کشف شده است که به هزارۀ ۸پ م بازمی گردد. پختن آجر تا هزارۀ ۳پ م مرسوم نبود و از آن پس هم به ندرت آجرِ پخته می ساختند، زیرا هزینۀ تأمین سوخت برای پُختِ آجر گزاف بود. بزرگ ترین بنای خشت وگلی جهان، مسجد جامعدینه، در مالی است (۱۹۰۷). قسمت اعظم دیوار بزرگ چین نیز از گل ساخته شده است. در خاورمیانه و شمال افریقا نیز شهرهایی یافت می شوند که به تمامی از خشت و گل ساخته شده اند، و از آن میان صنعادر یمن، و یزددر ایران درخور ذکرند؛ این سنّت محلی در این نواحی همچنان پابرجاست. در دِوُن، انگلستان، و در پوئبلوهای امریکای شمالی، گونه ای از خشت خام به کار برده شده، که مخلوطی از گل رُس و کاه است. حسن فتحی، معمار مصری، از طرفداران بانفوذ ساخت بناهای خشت وگلی بود؛ از ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸، روستای قورنیه نو را برای سکونت ۷هزار نفر بنا کرد و ارزش مصالح خشت وگلی را در کمک به حل مشکل مسکن در جهان سومنشان داد. در سال های اخیر استفاده از این فن احیاشده، و چند طرح نیز به این شیوه به اجرا درآمده است. شهر جدید لالوز در امریکا که آنتوان پردوک (۱۹۳۶- ) آن را در سال های ۱۹۶۷ـ۱۹۷۳، بنا کرد؛ و مرکز هنرهای ویسا واصف، در هارانیا، مصر، که رامسس ویسا واصف در ۱۹۵۲ آن را ساخت، نمونه هایی از این شیوه اند.
wikijoo: بنای_خشت_و_گلی