بلنسی محمد بن علی

[ویکی نور] «محمد بن ابوالحسن علی بن احمد بن محمد اوسی»، معروف به «بلنسی»، نحوی، لغوی و مفسر قرن هشتم هجری است که در غرناطه - یکی از شهرهای اندلس - می زیسته است. مکان و سالروز ولادتش، به دقت روشن نیست؛ اما شاگردش (محمد بن عبدالملک منتوری) می گوید: وی روز دوشنبه بیست و پنجم ذی حجه سال 714ق، متولد شده است. همه شرح حال نویسان اتفاق نظر دارند که بلنسی به سال 782ق، وفات یافته است و منتوری، وفات وی را شنبه پنجم ربیع الأول 782ق دانسته است ....
شاطبی، پدر بلنسی را این گونه توصیف می کند: «الفقیه الأجل الأکمل المقدس...». چنین وصفی، دلالت بر این دارد که پدرش در درجه خوبی از دانش قرار داشته است. بلنسی در محضر تعدادی از دانشمندان عصر خویش به کسب دانش پرداخت. وی یکی از دانش پژوهان برجسته بود و در مجالس علمی که در مسجد جامع غرناطه تشکیل می شد، شرکت می جست. پس از استادش خولانی، بر کرسی استادی در مدرسه نصریه - مشهورترین مدرسه در مغرب و اندلس - تکیه زد و شاگردان فراوانی تربیت نمود. وی را استاد لقب داده بودند و این لقبی بود که در اندلس به کسی اطلاق نمی شد؛ مگر اینکه به درجه بالایی از علم لغت و نحو رسیده باشد ....
وی مفسری بارز و فقیهی برجسته و نحوی توانمند در میان هم عصرانش بوده است. ابن خطیب غرناطی - که معاصر بلنسی است - وی را این گونه می ستاید: «دانش پژوهی گشاده روی و خوش برخورد، پاک دامن، حریص در علم و جوینده آن، بلندپایه در دانش عربی و بیان، قدرت زیاد در یادآوری مسائل و حافظه بالا و تدریس و تقریر نیکو...» ....
دانشمندان دیگر همچون شاطبی، منتوری، ابن حجر و تنبکتی وی را در حد اعلی ستوده اند. با بررسی کتاب هایی که به شرح حال بلنسی پرداخته اند، درمی یابیم که وی را تألیفات بسیار نبوده است. از جمله نگاشته های وی عبارتند از:
1. تفسیر مبهمات القرآن موسوم به صلة الجمع و عائد التذییل لموصول کتابَی الإعلام و التکمیل؛
رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه، «بازخوانی کتاب «تفسیر مبهمات القرآن»»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، شماره 83، آذر و دی 1382.