بَلعَمی، اَبوعلی ( ـ۳۸۳ق)
(مشهور به امیرک بلعمی) وزیر سامانیان. پسر ابوالفضل بلعمی بود و به شهر بلعم در روم (آسیای صغیر) یا بلعمان، نزدیک مَرو، منسوب است . در ۳۴۹ق، در اواخر عهد امیر عبدالملک بن نوح سامانی ، ابوعلی بلعمی در پی اتفاق و همدستی با الپتکین حاجب سالار به جای ابومنصور یوسف بن اسحاق به وزارت رسید و تعهد کرد تا هیچ کاری بی علم و مشورت الپتکین نکند. با مرگ عبدالملک (۳۵۰ق) و جانشینی امیرمنصور بن نوح ، ابوعلی بلعمی به دلیل همراهی با موافقان امیرمنصور، در مقام وزارت ماند. به گفته خواجه نظام الملک طوسی ، ابوعلی بلعمی سران اسماعیلیه را، که در زمان او به دعوتی گسترده در خراسان و ماوراءالنهر پرداخته بودند، تعقیب و کیفر کرد. اما خود براثر بدگویی حاسدان در بخارا یک چند حبس و سپس آزاد گردید. وی گویا به بُست نیز تبعید شد. از آن پس مقام وزارت چند گاه میان ابوعلی بلعمی و ابوجعفر عُتبی دست به دست شد. ازجمله گزارش هایی از وزارت او در ۳۵۲ و ۳۵۶ق در دست است . ابوعلی بلعمی در ۳۵۲ق به فرمان منصور بن نوح ، تاریخ طبری را از عربی به فارسی ترجمه کرد. این ترجمه که از آثار کهن نثر فارسی دری است ، به اعتقاد برخی نویسندگان معاصر نه به قلم شخص بلعمی ، بلکه تنها به اهتمام و عنایت او صورت گرفته است . تفسیر طبری نیز به تشویق وی از عربی به فارسی برگردانده شد. گردیزی مرگ ابوعلی بلعمی را در ۳۶۳ق نوشته است . اما گویا وی تا سال ها پس از آن زنده بوده است . به گفته عُتبی در تاریخ یمینی ، امیر نوح بن منصور سامانی پس از حملۀ بُغرا خان پادشاه قراخانی به بخارا (در ۳۸۲ یا ۳۸۳ق) ابوعلی بلعمی را به وزارت برگزید. اما وی به سبب مشکلات گوناگون از عهدۀ کار برنیامد و امیر نوح ناگزیر وزارت به عبدالله بن محمد به عُزَیر داد.
(مشهور به امیرک بلعمی) وزیر سامانیان. پسر ابوالفضل بلعمی بود و به شهر بلعم در روم (آسیای صغیر) یا بلعمان، نزدیک مَرو، منسوب است . در ۳۴۹ق، در اواخر عهد امیر عبدالملک بن نوح سامانی ، ابوعلی بلعمی در پی اتفاق و همدستی با الپتکین حاجب سالار به جای ابومنصور یوسف بن اسحاق به وزارت رسید و تعهد کرد تا هیچ کاری بی علم و مشورت الپتکین نکند. با مرگ عبدالملک (۳۵۰ق) و جانشینی امیرمنصور بن نوح ، ابوعلی بلعمی به دلیل همراهی با موافقان امیرمنصور، در مقام وزارت ماند. به گفته خواجه نظام الملک طوسی ، ابوعلی بلعمی سران اسماعیلیه را، که در زمان او به دعوتی گسترده در خراسان و ماوراءالنهر پرداخته بودند، تعقیب و کیفر کرد. اما خود براثر بدگویی حاسدان در بخارا یک چند حبس و سپس آزاد گردید. وی گویا به بُست نیز تبعید شد. از آن پس مقام وزارت چند گاه میان ابوعلی بلعمی و ابوجعفر عُتبی دست به دست شد. ازجمله گزارش هایی از وزارت او در ۳۵۲ و ۳۵۶ق در دست است . ابوعلی بلعمی در ۳۵۲ق به فرمان منصور بن نوح ، تاریخ طبری را از عربی به فارسی ترجمه کرد. این ترجمه که از آثار کهن نثر فارسی دری است ، به اعتقاد برخی نویسندگان معاصر نه به قلم شخص بلعمی ، بلکه تنها به اهتمام و عنایت او صورت گرفته است . تفسیر طبری نیز به تشویق وی از عربی به فارسی برگردانده شد. گردیزی مرگ ابوعلی بلعمی را در ۳۶۳ق نوشته است . اما گویا وی تا سال ها پس از آن زنده بوده است . به گفته عُتبی در تاریخ یمینی ، امیر نوح بن منصور سامانی پس از حملۀ بُغرا خان پادشاه قراخانی به بخارا (در ۳۸۲ یا ۳۸۳ق) ابوعلی بلعمی را به وزارت برگزید. اما وی به سبب مشکلات گوناگون از عهدۀ کار برنیامد و امیر نوح ناگزیر وزارت به عبدالله بن محمد به عُزَیر داد.
wikijoo: بلعمی،_ابوعلی_(_ـ۳۸۳ق)