بلخی، اسماعیل
بَلْخی ، اِسْماعیل (بلخ جوزجان ۱۲۹۵/۱۲۹۸ ـ کابل ۱۳۴۷ش )متفکر دینی شیعی و شاعر افغانستانی . بلخی از قوم هزاره بود. در مشهد و عراق درس خواند و پس از مراجعت به افغانستان، در ۱۳۱۷ش، با سخنرانی های خود در هَرات ، بَلْخ ، مَزار شریف و کابل، به ارشاد و بیداری مردم پرداخت . او به اتهام براندازی حکومت، ۱۵ سال را در زندان گذراند و در ۱۳۴۳ش از زندان آزاد شد ، اما این بار روشی آشتی جویانه با حکومت در پیش گرفت . بلخی در ۱۳۴۶ش به سوریه ، عراق و ایران سفر و با مراجع بزرگ شیعه ملاقات کرد. پس از بازگشت به کابل، به طرز مرموزی درگذشت . بلخی، متفکری آگاه به مسائل سیاسی زمان و از بنیانگذاران جنبش اسلامی ـ شیعیِ افغانستان بود. از او تألیفاتی ناتمام و دو مجموعة شعر به نام های مشعل توحید (۱۳۶۳ش) و جلد اول دیوان بلخی (۱۳۶۸ش) به جا مانده است.