بُلبُل هزاردستان ( نام علمی: Luscinia megarhynchos ) ، که با نام های هزاردستان، شباهنگ، عندلیب، هزارآوا، هزارآواز و بلبل معمولی نیز شناخته می شود، نام گونه ای پرنده خوش آوا است.
این پرنده، در جنوب انگلستان، شرق و جنوب اروپا، مرکز آسیا و مناطقی از آفریقا زندگی می کند. بلبل پرنده ای کوچک است که در سراسر ایران و خاورمیانه زندگی می کند. در بیشتر نواحی ایران، به جز بخش هایی از شرق، مرکز و جنوب وجود دارد و در بهار و تابستان فراوان است.
... [مشاهده متن کامل]
این پرنده تأثیر بسیاری در موسیقی آوازی و سازی ایران برجای گذاشته است. موسیقی دانان ایرانی همواره بلبل را سرمشق خود قرار داده و تنوع تحریر را از این پرندهٔ خوش آهنگ می آموختند. در این زمینه مثلی هست که می گویند، فلان خواننده مانند بلبل چهچه می زند. نورعلی برومند، استاد موسیقی ردیف دستگاهی ایران وقتی برای معرفی موسیقی ایرانی به دعوت دانشگاه ایلینوی به آمریکا سفر کرد، در ابتدای کلاس های خود، نواری از صدای این پرنده را پخش کرد و برای دانشجویان از رابطه نغمه های موسیقی دستگاهی ایران با نوای این پرنده سخن گفته بود. آوازهای بلبل در بیشتر موارد در هر نوبت دارای سه بخش ( موتیف ) است و گفته شده است که این پرنده تقریباً هیچ گاه یک آواز را دو بار تکرار نمی کند.
جنس مادۀ بلبل، آوازی دلکش، اما آهنگی غم انگیز دارد. ویدئوی یک ساعت آوازخوانی و صدای خوش بلبل هزاردستان را در لینک زیر بشنوید: https://ifilo. net/v/rW8c0d2
این پرنده حدود ۱۵ سانتیمتر طول و پرهای بخش های بالایی بدنش قهوه ای و دمی تقریباً سرخ دارد. زیرتنه مایل به سفید و پر زیر دمش به رنگ زرد یا قرمز است. پرنده بیشتر در سوراخ درختان و طول جویبارها و در واحات سرسبز به سر می برد.
غذای اصلی بلبل را حشرات تشکیل می دهند. ماده این پرنده از ۴ تا ۶ تخم قهوه ای زیتونی همراه با لکهٔ ریز سیاه می گذارد. پرنده نابالغ خال خال و لکه لکه است، اما به آسانی از روی اندازهٔ بزرگ تر دم بلوطی رنگ و سطح شکمی سفیدتر از سینه سرخ تمیز داده می شود. در بیشه های مرطوب، پرچین های انبوه لانه می سازد، در نزدیکی زمین و درون بوته های خار و گزنه کاملاً پنهان می شود.
• بلبل غربی ( L. m. megarhynchos ) : اروپای غربی، آفریقای شمالی و آسیای صغیر، زمستان گذرانی در مناطق گرمسیری آفریقا
• بلبل قفقازی ( L. m. africana ) : قفقاز و شرق ترکیه تا جنوب غربی ایران و عراق، زمستان گذرانی در شرق آفریقا
• بلبل شرقی یا بلبل حافظی ( L. m. golzii = L. m. hafizi ) : دریای آرال تا مغولستان، زمستان گذرانی در ساحل شرقی آفریقا
این پرنده، در جنوب انگلستان، شرق و جنوب اروپا، مرکز آسیا و مناطقی از آفریقا زندگی می کند. بلبل پرنده ای کوچک است که در سراسر ایران و خاورمیانه زندگی می کند. در بیشتر نواحی ایران، به جز بخش هایی از شرق، مرکز و جنوب وجود دارد و در بهار و تابستان فراوان است.
... [مشاهده متن کامل]
این پرنده تأثیر بسیاری در موسیقی آوازی و سازی ایران برجای گذاشته است. موسیقی دانان ایرانی همواره بلبل را سرمشق خود قرار داده و تنوع تحریر را از این پرندهٔ خوش آهنگ می آموختند. در این زمینه مثلی هست که می گویند، فلان خواننده مانند بلبل چهچه می زند. نورعلی برومند، استاد موسیقی ردیف دستگاهی ایران وقتی برای معرفی موسیقی ایرانی به دعوت دانشگاه ایلینوی به آمریکا سفر کرد، در ابتدای کلاس های خود، نواری از صدای این پرنده را پخش کرد و برای دانشجویان از رابطه نغمه های موسیقی دستگاهی ایران با نوای این پرنده سخن گفته بود. آوازهای بلبل در بیشتر موارد در هر نوبت دارای سه بخش ( موتیف ) است و گفته شده است که این پرنده تقریباً هیچ گاه یک آواز را دو بار تکرار نمی کند.
جنس مادۀ بلبل، آوازی دلکش، اما آهنگی غم انگیز دارد. ویدئوی یک ساعت آوازخوانی و صدای خوش بلبل هزاردستان را در لینک زیر بشنوید: https://ifilo. net/v/rW8c0d2
این پرنده حدود ۱۵ سانتیمتر طول و پرهای بخش های بالایی بدنش قهوه ای و دمی تقریباً سرخ دارد. زیرتنه مایل به سفید و پر زیر دمش به رنگ زرد یا قرمز است. پرنده بیشتر در سوراخ درختان و طول جویبارها و در واحات سرسبز به سر می برد.
غذای اصلی بلبل را حشرات تشکیل می دهند. ماده این پرنده از ۴ تا ۶ تخم قهوه ای زیتونی همراه با لکهٔ ریز سیاه می گذارد. پرنده نابالغ خال خال و لکه لکه است، اما به آسانی از روی اندازهٔ بزرگ تر دم بلوطی رنگ و سطح شکمی سفیدتر از سینه سرخ تمیز داده می شود. در بیشه های مرطوب، پرچین های انبوه لانه می سازد، در نزدیکی زمین و درون بوته های خار و گزنه کاملاً پنهان می شود.
• بلبل غربی ( L. m. megarhynchos ) : اروپای غربی، آفریقای شمالی و آسیای صغیر، زمستان گذرانی در مناطق گرمسیری آفریقا
• بلبل قفقازی ( L. m. africana ) : قفقاز و شرق ترکیه تا جنوب غربی ایران و عراق، زمستان گذرانی در شرق آفریقا
• بلبل شرقی یا بلبل حافظی ( L. m. golzii = L. m. hafizi ) : دریای آرال تا مغولستان، زمستان گذرانی در ساحل شرقی آفریقا
