بلاش پنجم
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
بَلاش پنجم یا وَلَگَش پنجم ( به پارتی: 𐭅𐭋𐭂𐭔 ) بیست و هشتمین و از آخرین شاهنشاهان خاندان اشکانی است که از سال ۱۹۱ تا ۲۰۸ میلادی شاهی کرد. وی همچنین با عنوان واقارش دوم ( به ارمنی: Վաղարշ Բ ) از سال ۱۸۰ تا ۱۹۱ میلادی پادشاه سلسله اشکانی ارمنستان بود. وی جانشین و پسر بلاش چهارم بود. در منابع قدیمی بلاش ششم را بلاش پنجم نامیده اند و به این ترتیب بلاش پنجم را نیز بلاش چهارم دانسته اند.
... [مشاهده متن کامل]
از وقایع دوران حکومت او در ارمنستان اطلاعات چندانی در دست نیست، به جز اینکه می دانیم او پسرش رِو اول ( ۱۸۹–۲۱۶ ) را در سال ۱۸۹ بر تاج و تخت ایبری نشاند. مشخص نیست که انتقال قدرت از بلاش چهارم به بلاش پنجم مسالمت آمیز بوده است یا اینکه بلاش پنجم در یک جنگ داخلی تاج و تخت را به دست گرفته است. زمانی که بلاش پنجم شاهنشاه امپراتوری اشکانی شد، تاج و تخت ارمنستان را به پسرش خسرو اول ( حک. ۱۹۱–۲۱۷ ) سپرد.
سلطنت بلاش پنجم با جنگ با امپراتوری روم ادامه یافت که از سال ۱۹۵ تا ۲۰۲ به طول انجامید و منجر به تصرف کوتاه مدت پایتخت اشکانیان، تیسفون، و تأیید مجدد حکومت رومیان در ارمنستان و شمال بین النهرین از سوی حکومت اشکانی شد. در همان زمان، درگیری داخلی در قلمرو اشکانی رخ داد و یک شاهزاده محلی پارسی به نام بابک، پایتخت پارس، استخر را تصرف کرد. این اتفاق سنگ بنای ظهور ساسانیان را گذاشت.
نام بلاش در زبان پارتی وَلَگَش ( 𐭅𐭋𐭂𐭔 ) است که در زبان پهلوی به وَرداخش ( یا وَلاخش ) تغییر یافت و در زبان فارسی نو تبدیل به بلاش شد. ریشه این نام نامشخص است. اما طبق باور فردیناند یوستی، ایران شناس مشهور آلمانی، نام پارتی وَلَگَش ترکیبی از دو واژه «قدرت» ( وارَدا ) و «خوش چهره» ( گَش یا گِش ) است. شکل یونانی - لاتینی این نام ولوگاسس ( Vologases ) است.
• ۱۹۱ میلادی: مرگ بلاش چهارم و تاجگذاری بلاش پنجم.
• ۱۹۵ میلادی: سپتیموس سوروس امپراتور روم به قلمروی بلاش پنجم حمله کرد.
• ۱۹۹ میلادی: تسخیر تیسپون توسط سپتیموس سوروس
• ۲۰۲ میلادی: پیمان صلح میان اشکانیان و رومیان
• ۲۰۸ میلادی: مرگ بلاش پنجم
بلاش در جوانی فرمانروای ارمنستان شد و جانشین فرمانروای رومی آنجا، سوهه موس شد. در طول قرون اول و دوم میلادی، تاج و تخت ارمنستان معمولاً به یکی از بستگان نزدیک شاهنشاه اشکانی، داده می شد. این حاکمان به خود لقب «شاه بزرگ ارمنستان» را می دادند. به گفته آگاتانگلوس، مورخ ارمنی قرن پنجم، پادشاه ارمنستان در امپراتوری اشکانی رتبه دوم را داشت و تنها شاهنشاه اشکانیان مقامی بالاتر از او داشت. لی پترسون، مورخ، معتقد است که احتمالش وجود دارد که آگاتانگلوس در اهمیت سرزمین خود اغراق کرده باشد. بر خلاف هشت شاهزاده اشکانی قبلی که بر ارمنستان حکومت می کردند، بلاش موفق شد از سلطنت فرزندانش بر تاج و تخت ارمنستان اطمینان حاصل کند. فرزندان بلاش تا زمان سقوط سلسله اشکانی ارمنستان توسط ساسانیان در سال ۴۲۸ بر ارمنستان حکومت کردند. بلاش در دوران حکومت خود در ارمنستان، در سال ۱۸۹ موفق شد رِو اول ( که مادرش خواهر آمازاسپ دوم، فرمانروای فرنوازی، بود ) را بر تاج و تخت ایبری بنشاند. نوادگان او تا سال ۲۸۴ بر ایبری حکومت کردند تا اینکه خانواده اشکانی دیگری به نام مهرانیان جایگزین آنها شدند.




... [مشاهده متن کامل]
از وقایع دوران حکومت او در ارمنستان اطلاعات چندانی در دست نیست، به جز اینکه می دانیم او پسرش رِو اول ( ۱۸۹–۲۱۶ ) را در سال ۱۸۹ بر تاج و تخت ایبری نشاند. مشخص نیست که انتقال قدرت از بلاش چهارم به بلاش پنجم مسالمت آمیز بوده است یا اینکه بلاش پنجم در یک جنگ داخلی تاج و تخت را به دست گرفته است. زمانی که بلاش پنجم شاهنشاه امپراتوری اشکانی شد، تاج و تخت ارمنستان را به پسرش خسرو اول ( حک. ۱۹۱–۲۱۷ ) سپرد.
سلطنت بلاش پنجم با جنگ با امپراتوری روم ادامه یافت که از سال ۱۹۵ تا ۲۰۲ به طول انجامید و منجر به تصرف کوتاه مدت پایتخت اشکانیان، تیسفون، و تأیید مجدد حکومت رومیان در ارمنستان و شمال بین النهرین از سوی حکومت اشکانی شد. در همان زمان، درگیری داخلی در قلمرو اشکانی رخ داد و یک شاهزاده محلی پارسی به نام بابک، پایتخت پارس، استخر را تصرف کرد. این اتفاق سنگ بنای ظهور ساسانیان را گذاشت.
نام بلاش در زبان پارتی وَلَگَش ( 𐭅𐭋𐭂𐭔 ) است که در زبان پهلوی به وَرداخش ( یا وَلاخش ) تغییر یافت و در زبان فارسی نو تبدیل به بلاش شد. ریشه این نام نامشخص است. اما طبق باور فردیناند یوستی، ایران شناس مشهور آلمانی، نام پارتی وَلَگَش ترکیبی از دو واژه «قدرت» ( وارَدا ) و «خوش چهره» ( گَش یا گِش ) است. شکل یونانی - لاتینی این نام ولوگاسس ( Vologases ) است.
• ۱۹۱ میلادی: مرگ بلاش چهارم و تاجگذاری بلاش پنجم.
• ۱۹۵ میلادی: سپتیموس سوروس امپراتور روم به قلمروی بلاش پنجم حمله کرد.
• ۱۹۹ میلادی: تسخیر تیسپون توسط سپتیموس سوروس
• ۲۰۲ میلادی: پیمان صلح میان اشکانیان و رومیان
• ۲۰۸ میلادی: مرگ بلاش پنجم
بلاش در جوانی فرمانروای ارمنستان شد و جانشین فرمانروای رومی آنجا، سوهه موس شد. در طول قرون اول و دوم میلادی، تاج و تخت ارمنستان معمولاً به یکی از بستگان نزدیک شاهنشاه اشکانی، داده می شد. این حاکمان به خود لقب «شاه بزرگ ارمنستان» را می دادند. به گفته آگاتانگلوس، مورخ ارمنی قرن پنجم، پادشاه ارمنستان در امپراتوری اشکانی رتبه دوم را داشت و تنها شاهنشاه اشکانیان مقامی بالاتر از او داشت. لی پترسون، مورخ، معتقد است که احتمالش وجود دارد که آگاتانگلوس در اهمیت سرزمین خود اغراق کرده باشد. بر خلاف هشت شاهزاده اشکانی قبلی که بر ارمنستان حکومت می کردند، بلاش موفق شد از سلطنت فرزندانش بر تاج و تخت ارمنستان اطمینان حاصل کند. فرزندان بلاش تا زمان سقوط سلسله اشکانی ارمنستان توسط ساسانیان در سال ۴۲۸ بر ارمنستان حکومت کردند. بلاش در دوران حکومت خود در ارمنستان، در سال ۱۸۹ موفق شد رِو اول ( که مادرش خواهر آمازاسپ دوم، فرمانروای فرنوازی، بود ) را بر تاج و تخت ایبری بنشاند. نوادگان او تا سال ۲۸۴ بر ایبری حکومت کردند تا اینکه خانواده اشکانی دیگری به نام مهرانیان جایگزین آنها شدند.



