بعثت پیامبر

[ویکی فقه] بعثت پیامبر (منابع امامیه). مطابق دیدگاه امامیه، رسالت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) در بیست و هفتم ماه رجب سال چهلم از عام الفیل (سن ۴۰ سالگی) بر همگان آشکار گشت. امروزه شهرت بر آن است که نخستین وحی بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) در غار حراء بوده در عین حال؛ گزارشاتی از منابع امامیه حکایت از آن دارد که نخستین وحی در منطقه ای میان مکه و منا به نام «ابطح» بر آن حضرت نازل شد. آنچه که از منابع معتبر اهل سنت پیرامون چگونگی نزول وحی نخستین بر نبی گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر می آید، هرگز قابل قبول نبوده و با جایگاه شامخ نبوت سازگار نیست و پسندیده همان است که در سخنان اهل بیت آن حضرت به چشم می آید.پیرامون دیانت آن حضرت پیش از بعثت، دیدگاه های گوناگونی وجود دارد، برخی در این باره متوقف شدند، برخی قائلند ایشان پیش از رسالتش تابع هیچگونه شریعتی نبود، پاره ای از دانشمندان نظر بر آن دارند که آن حضرت تابع یکی از شرایع سابق بود و تعدادی از آنها هم با استناد به یک سری مدارک، اعتقاد دارند آن حضرت از ابتدا تابع شریعت خودش بود.
بعثت به معنای برانگیختن فردی به عنوان پیامبر برای هدایت جامعه است. بعثت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بزرگترین رویداد را در تاریخ مسلمانان رغم زده و نقطه آغازین دین اسلام به شمار می رود. میراث مکتوب شیعیان و اهل سنت، بحث های متنوعی را در اطراف واقعه بعثت گرد آوردند. نوشتار حاضر سعی بر آن دارد تا گوشه ای از این مباحث را به گونه مختصر و عمدتاً با تکیه بر منابع امامیه فراهم آورد.مطابق دیدگاه امامیه، بعثت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) در سن ۴۰ سالگی (سال چهلم از عام الفیل) بر همگان آشکار گشت. اهل سنت معتقدند ابتدای پیامبری ایشان در سن ۴۰ سالگی بوده و در تعیین ماه و روز بعثت نیز با امامیه اختلاف نظر دارند، به باور آنها، بعثت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در یکی از روزهای ماه رمضان (هفدهم یا هجدهم یا...) از سال چهلم عام الفیل بوده؛ این در حالی است که شیعیان ۱۲ امامی نظر بر آن دارند که بعثت آن حضرت در بیست و هفتم ماه رجب از سال چهلم رُخ داد. علامه مجلسی (رحمة الله علیه) مدعی است امامیه در این باره اتفاق نظر دارد.و علی الاخیر اتفاق الامامیة.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۱۸، ص۱۹۰، تحقیق:محمد الباقر البهبودی، ناشر:مؤسسة الوفاء - بیروت - لبنان، الطبعة:الثانیة المصححة، ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م.
مطابق روایات؛ نخستین وحی بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم)، آیات ابتدایی از سوره علق بود، همانطور که می دانیم، آیات ابتدایی این سوره در ارتباط با داستان بعثت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در غار حِراء است. در نتیجه باید پذیرفت که اولین نزول وحی، مقارن با بعثت بوده است. امین الاسلام طبرسی (رحمة الله علیه) در این باره می نویسد: اکثر المفسرین علی ان هذه السورة اول ما نزل من القرآن واول یوم نزل جبرائیل (علیه السّلام) علی رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) وهو قائم علی حراء علمه خمس آیات من اول هذه السورة.
طبرسی، ابوالفضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۹۸، تحقیق:لجنة من العلماء والمحققین الاخصائیین، ناشر:مؤسسة الاعلمی للمطبوعات بیروت، الطبعة الاولی، ۱۴۱۵ه ۱۹۹۵م.
در پاسخ از این شبهه می گوییم؛ با توجه به روایات گوناگون اهل بیت (علیهم السّلام) (اهل بیت ادری بما فی البیت) باید جانب قول به ۲۷ رجب را گرفت. این مطلب منافاتی با نزول قرآن در ماه رمضان ندارد به دلیل آنکه قرآن کریم در دو مرحله نازل گشت، نزول دفعی و تدریجی. نزول دفعی آن در ماه مبارک رمضان و نزول تدریجی آن در ۲۷ رجب و همزمان با بعثت بوده است. برای اطلاع بیشتر می توانید به تفسیر المیزان ذیل آیه «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی اُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآن» مراجعه نمایید. روایت شیخ صدوق (رحمة الله علیه) هم به دلیل آنکه در تقابل با طایفه ای از روایات امامیه قرار دارد، اگر نتوانیم معنایی از آن ارائه کنیم که با محتوای این طایفه هماهنگ باشد، به ناچار باید بر اُموری مانند تقیه حمل کرد. (همانطور که گذشت، اهل سنت قائل اند واقعه بعثت در ماه رمضان بوده است) علامه مجلسی در ابن باره می نویسد:هذا الخبر مخالف لسائر الاخبار المستفیضة، ولعل المراد به معنی آخر ساوق لنزول القرآن او غیره من المعانی المجازیة، او یکون المراد بالنبوة فی سائر الاخبار الرسالة، ویکون النبوة فیه بمعنی نزول الوحی علیه (صلی الله علیه و آله وسلّم) فیما یتعلق بنفسه کما سیاتی تحقیقه، ویمکن حمله علی التقیة.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۱۸، ص۱۹۰، تحقیق:محمد الباقر البهبودی، ناشر:مؤسسة الوفاء - بیروت - لبنان، الطبعة:الثانیة المصححة، ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م.
...