بطلمیوس کلودیوس

دانشنامه آزاد فارسی

بَطْلَمْیوس، کلودیوس (ح ۱۰۰ـ ح ۱۷۰م)(Ptolemy, Claudius)
اخترشناس و جغرافی دان مصری. در رسالۀ مَجِسْطی این نظریه را پیش نهاد که زمین مرکز عالم است و خورشید، ماه، و ستارگان بر گرد آن می گردند. در ۱۵۴۳، اخترشناس لهستانی، کُپرنیک، نظریۀ دیگری در برابر سامانۀ بطلمیوسی مطرح کرد. رسالۀ جغرافیایِ بطلمیوس تا قرن ۱۶ منبع اطلاعات معیارین (استاندارد) بود. مجسطی عنوان عربی کتاب سونتاکسیس ماته ماتیکه (تصنیف ریاضی) است که به سبب شهرت آن به یونانی مَگیسته یعنی بزرگ نامیده شد و همین نام به صورت مجسطی معرّب شده است. این کتاب دربردارندۀ همۀ آثار او در موضوعات اخترشناسی و اثر معتبر تا روزگار کُپرنیک بود. بطلمیوس، احتمالاً با الهام گرفتن از افلاطون، کارش را با این فرض ها آغاز کرد: زمین کره ای کامل است؛ همۀ مدارها یا فلک های سیارات دایره اند، اما مدار یا فلک عُطارِد، زهره، و احتمالاً مریخ، که بطلمیوس در مورد آن تردید داشت، فلک تدویر است، یعنی این سیاره ها در مدارهایی بر گرد نقطه ای در گردش اند که خود به دور زمین مدارپیمایی می کند؛ و کرۀ ستارگان گنبدی را تشکیل می دهد که نقاطی روشن به آن چسبیده اند یا روزنه هایی در آن ایجاد شده است. بطلمیوس احتمالاً در شهر پتولمائیس هِرمی در ساحل نیل زاده شد. در اسکندریه کار می کرد و رصدخانه اش بر بام معبدی قرار داشت. آثار اصلی اش جز مجسطی عبارت اند از جغرافیا یا راهنمای جغرافی، در ۸ جلد، کتاب المناظر، آنالماجهان نما یا فی تسطیح الکرة. همچنین، در زمینۀ گام های موسیقیو احتمالاً نورشناسینیز مطلب نوشته است. نقشه های واضحی از آسیا و بخش عظیمی از افریقا نیز تهیه کرد. بطلمیوس در رسالۀ احکام نجوم خود، چهارمقاله یا کتاب اربعه فرض کرد که بعضی نیروهای ناشی از ستارگان بر زندگی و رویدادهایی که بشر تجربه می کند، تأثیر گذار است.

پیشنهاد کاربران

بپرس