عنوان نهادی شبه نظامی تأسیس شده در آذر ۱۳۵۸ش به دستور امام خمینی (ره ). در ابتدا برای سازماندهی توده ای نیروها در برابر تهدیدهای داخلی و خارجی، طی سخنرانی و دستوری از سوی امام خمینی (ره) به نام ارتش ۲۰میلیونی شهرت یافت، اما با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، مسئولیت آموزش و سازماندهی و مدیریت آن به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار شد. در طی جنگ، همواره گروه های مختلف مردمی با ثبت نام، آموزش و اعزام به جبهه ها در قالب سازمان بسیج به تغذیۀ نیروی انسانی جبهه ها، اعم از رزمی و لجستیکی می پرداختند. بیشتر نیروهای شاغل و فعال در جنگ همواره بسیجیان بودند. دورۀ آموزشی رزمی بسیج یک ماه و برای تخصص های ویژه دوماه بود. در جنگ هشت ساله، سازمان و تشکیلات وسیعی در ذیل سپاه پاسداران برای بسیج پدید آمد و پس از پایان جنگ گسترش داخلی یافت؛ ازجمله در عرصۀ انتظامات عمومی، مسائل حفاظتی، اطلاعاتی و جز آن. سپس رفته رفته نهادهای زیرمجموعۀ آن مانند بسیج خواهران، بسیج دانش آموزی، بسیج دانشجویی، و بسیج کارگران شکل گرفت. در اغلب نهادها و ارگان های موجود در کشور پس از جنگ، دفتری به نام بسیج وجود داشت. سازمان بسیج در کنترل انتظامات انتخابات و رأی گیری های متعدد در کشور نقش مهمی داشته و از میانۀ دهۀ ۱۳۷۰ نیز به عنوان ضابط قوۀ قضائیه وارد نوع دیگری از فعالیت انتظامی شده است.
wikijoo: بسیج_سپاه_پاسداران_انقلاب_اسلامی