بسپار

انواع بسپارها:
بسپاره یا همان پلیمرها را به سه گروه عمده تقسیم می کنند:
· بیوپلیمرها یا پلیمرهای طبیعی مانندسلولز ، نشاسته ، پروتئینها و . . .
· پلیمرهای معدنی مانندالماس ، گرافیت ، اکثر اکسیدهای فلزی و . . .
· پلیمرهای سنتزی پلیمرهایی هستند که منشا آنها عموما مونومرهایی ازنفت خام وقطران زغال سنگ است و ما با انجام فرآیندهایی ، پلیمرهای بسیار مفید می سازیم که امروزهزندگی بدون آنها ممکن نیست. با این فرایندها بطور کلی آشنا می شویم.
پلیمریزاسیون افزایشی:
در این نوع پلیمریزاسیون ، از ترکیباتی که بنددوگانه ( C ═ C ) دارند، پلیمر می سازند. مثل تولیدپلی اتیلن ازاتیلن.
پلی اتیلن:
C2H4 → ( ─ C2H4 ─ ) n
در این واکنش ، اتیلن در اثر حرارت به پلی اتیلن تبدیل می شود. جرم مولکولی پلی اتیلن بین 1000 تا 20000 می تواند متفاوت باشد. یعنی بر حسب شرایط ، درجه پلیمریزاسیون یعنی همان n مولکول پلیمر را می توان کم یا زیاد کرد.
آکریلان:
n ( CH2 ─ CHCN ) → ( ─ CH2 ─ CHCN─ ) n
این پلیمر نیز از مشتقاتاتیلن است. مونومر این پلیمر ، سیانید ونیل ( آکریکونیتریل ) است.
PVC
:
CH2 ═ CHCl → ( ─ CH2 ─ CHCl ) n
پلی وینیل کلرایدیا PVC نیز از پلیمریزاسیون کلرید وینیل CH2 ═ CHCl بوجود می آید.
کائوچوی طبیعی:
کائوچوی طبیعی که از شیره درختی به نام Hevea بدست می آید، از پلیمریزاسیون هیدروکربنی به نام 2 - متیل - 3 , 1 - بوتادین معروف به ایزوپرن به فرمول CH2 ═ C ( CH3 ) ─ CH ─ CH2 بوجود می آید:
CH2 ═ C ( CH3 ) ─ CH ─ CH2 → ( ─ CH2 ─ C CH3 ═ CH ─ CH3 ) n
کائوچوی مصنوعی:
چون در فرمول ساختمانی کائوچوی طبیعی پیونددوگانه وجود دارد، به همین دلیل وقتی کائوچو را باگوگرد حرارتدهیم، این مونومرهاپیوند پی خود را باز می کنند و با ظرفیتهای آزاد شده ، اتم گوگرد را می گیرند. درنتیجه کائوچو به لاستیک تبدیل می گردد. حرارت دادن کائوچو باگوگرد و تولید لاستیک را اصطلاحاولکانیزاسیون ( Vulcanization ) می نامند و بهمین دلیل لاستیک حاصل را نیزکائوچوی ولکانیزگویند.
چند نوع کائوچوی مصنوعی نیز ساخته اند که از موادی مانند 1, 3 - بوتادینو جسمی به نام 2 - کلرو 3 , 1 - بوتادین معروف به کلروپرن به فرمول CH2 ═ CHCl ─ CH ═ CH2 وجسم دیگری به فرمول CH2 ─ C ( CH3 ) ─ C ( CH3 ) ═ CH2 به نام 3 , 2 - دی متیل – 3 , 1 - بوتادین به تنهایی یا مخلوط درست شده اند.
کلروپرن بسهولت پلیمریزه شده وبه نوعی کائوچوی مصنوعی به نام نئوپرن تبدیل می شود.
پلیمریزاسیون تراکمی:
اگر در یک پلیمریزاسیون ، بر اثر واکنش مونومرها باهم ، مولکولهای کوچکی مثل H2O و NH3 و . . . خارج شوند، این نوع پلیمریزاسیون راتراکمی می نامند. مثل پلمیریزاسیون گلوکز در تولیدنشاسته وسلولز که منجر به خارج شدن آب می گردد و یا مثل بوجود آمدن نایلون که مانند مواد پروتئینی یک پلی آمیداست و پلیمر شدن یک آمین دو ظرفیتی به نام هگزا متیلن دی آمین به فرمول NH2 ─ ( CH2 ) 6 ─ NH2 با یک اسید دو ظرفیتی به نام اسید آدیپیک HOOC ─ ( CH2 ) 4 ─ COOH بوجودمی آید. در این عمل ، عامل OH_ اسید از دو طرف با هیدروژن گروه آمین NH2_ تشکیل آب داده و خارج می شوند و باقیمانده های مولکولهای آنها با هم ، زنجیر پلیمر را بوجود می آورند. به شکل زیر:
. . . + NH2 ─ ( CH2 ) 4 ─ NH2 ─ HOOC ─ ( CH2 ─ COOH + . . .
نایلون:
nH2O + ( ─ NH ─ ( CH2 ) 6 ─ N ( H ) ─ CO ─ ( CH2 ) 4 ─ CO ─ ) n
پلیمریزاسیون اشتراکی ( کوپلیمریزاسیون ) :
اگر در عمل پلیمریزاسیون ، 2مونومر مختلف با هم بطور مشترک پلیمر شوند و یک پلیمر را بوجود آورند، آن راکوپلیمرمی نامند.
منبع نزد مدیریت وبلاگ موجود است.