بزمجه باستانی ( نام علمی: Varanus priscus ) گونه ای منقرض شده و پیشاتاریخی از بزمجه ها است. این گونه در دوره پلیستوسن در زیستگاه های واقع در شرق استرالیا شامل جنگل های گرمسیری، بیشه زارها و احتمالاً مرغزارها زندگی می کرد و از آن به عنوان بزرگ ترین گونه مارمولک خشکی زی تاریخ یاد می شود.
... [مشاهده متن کامل]
این جانور مانند خویشاوند نزدیک خود اژدهای کومودو یک درنده فرصت طلب بود که از پستانداران بزرگ، مارها و دیگر خزندگان و پرندگان تغذیه می کرد. با وجود این به نظر می رسد که بزمجه باستانی ارتباط خویشاوندی نزدیک تری با بزمجه های بومی استرالیا مانند بزمجه بزرگ داشته باشد. قدمت جوان ترین سنگواره های بزمجه باستانی به حدود ۵۰٫۰۰۰ سال پیش بازمی گردد؛ بنابراین نخستین بومیان استرالیا احتمالاً با این جانور روبه رو شده و ممکن است عامل انقراض آن شده باشند.
سنگواره های بزمجه باستانی نخستین بار توسط ریچارد اوون زیست شناس اهل بریتانیا در منقطه دارلینگ داونز واقع در ایالت کوئینزلند استرالیا در سال ۱۸۵۹ کشف شد و او نام مگالانیا پریسکا ( Megalania prisca ) به معنی پرسه زن بزرگ باستانی را با توجه به ماهیت کلی خزندگان بزرگ برای این گونه جدید برگزید. اوون از واژه یونانی ēlainō ( من پرسه می زنم ) برای ایجاد نام علمی استفاده کرد. نزدیکی این واژه به واژه لاتین lania ( شکل مؤنث قصاب ) باعث شد تا بسیاری از نویسندگان به اشتباه معنی مگالانیا پریسکا را قصاب بزرگ باستانی بدانند.
سرده پرسه زن بزرگ ( مگالانیا ) توسط اوون برای قراردادن گونه پرسه زن بزرگ باستانی پایه گذاری شد و اعتبار آن به عنوان یک سرده معتبر همچنان محل اختلاف است. به طوری که بسیاری از زیست شناسان پرسه زن بزرگ را صرفاً مترادف بزمجه می دانند. از آنجا که در زبان لاتین جنسیت واژه های Megalania و Varanus به ترتیب مؤنث و مذکر است. بنابراین در صورت تغییر سرده پسوند گونه نیز از prisca به priscus تغییر می یابد.
سنگواره های بزمجه باستانی تا کنون به صورت پراکنده در شمال، شرق، جنوب و جنوب شرقی استرالیا یافت شده اما هنوز آثاری از بقایای آن در استرالیای غربی، تاسمانی و گینه نو یافت نشده است.
از آنجا که تا کنون فسیل کاملی از بزمجه باستانی کشف نشده برآورد اندازه آن دشوار است. طبق برآوردهای اولیه بزرگ ترین اعضای این گونه تا حدود ۷ متر طول و ۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته اند. یک برآورد که در سال ۲۰۰۲ انجام شد اندازه و وزن این جانور را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد و به حداکثر ۴٫۵ متر با ۳۳۱ کیلوگرم وزن و با میانگین طولی ۳٫۵ طول و میانگین وزنی ۹۷ تا ۱۵۸ کیلوگرم تقلیل داد. برآوردی دیگر که در سال ۲۰۰۹ انجام شد حداقل اندازه و وزن این جانور را ۵٫۵ متر طول و ۵۷۵ کیلوگرم وزن اعلام کرد.
... [مشاهده متن کامل]
این جانور مانند خویشاوند نزدیک خود اژدهای کومودو یک درنده فرصت طلب بود که از پستانداران بزرگ، مارها و دیگر خزندگان و پرندگان تغذیه می کرد. با وجود این به نظر می رسد که بزمجه باستانی ارتباط خویشاوندی نزدیک تری با بزمجه های بومی استرالیا مانند بزمجه بزرگ داشته باشد. قدمت جوان ترین سنگواره های بزمجه باستانی به حدود ۵۰٫۰۰۰ سال پیش بازمی گردد؛ بنابراین نخستین بومیان استرالیا احتمالاً با این جانور روبه رو شده و ممکن است عامل انقراض آن شده باشند.
سنگواره های بزمجه باستانی نخستین بار توسط ریچارد اوون زیست شناس اهل بریتانیا در منقطه دارلینگ داونز واقع در ایالت کوئینزلند استرالیا در سال ۱۸۵۹ کشف شد و او نام مگالانیا پریسکا ( Megalania prisca ) به معنی پرسه زن بزرگ باستانی را با توجه به ماهیت کلی خزندگان بزرگ برای این گونه جدید برگزید. اوون از واژه یونانی ēlainō ( من پرسه می زنم ) برای ایجاد نام علمی استفاده کرد. نزدیکی این واژه به واژه لاتین lania ( شکل مؤنث قصاب ) باعث شد تا بسیاری از نویسندگان به اشتباه معنی مگالانیا پریسکا را قصاب بزرگ باستانی بدانند.
سرده پرسه زن بزرگ ( مگالانیا ) توسط اوون برای قراردادن گونه پرسه زن بزرگ باستانی پایه گذاری شد و اعتبار آن به عنوان یک سرده معتبر همچنان محل اختلاف است. به طوری که بسیاری از زیست شناسان پرسه زن بزرگ را صرفاً مترادف بزمجه می دانند. از آنجا که در زبان لاتین جنسیت واژه های Megalania و Varanus به ترتیب مؤنث و مذکر است. بنابراین در صورت تغییر سرده پسوند گونه نیز از prisca به priscus تغییر می یابد.
سنگواره های بزمجه باستانی تا کنون به صورت پراکنده در شمال، شرق، جنوب و جنوب شرقی استرالیا یافت شده اما هنوز آثاری از بقایای آن در استرالیای غربی، تاسمانی و گینه نو یافت نشده است.
از آنجا که تا کنون فسیل کاملی از بزمجه باستانی کشف نشده برآورد اندازه آن دشوار است. طبق برآوردهای اولیه بزرگ ترین اعضای این گونه تا حدود ۷ متر طول و ۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته اند. یک برآورد که در سال ۲۰۰۲ انجام شد اندازه و وزن این جانور را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد و به حداکثر ۴٫۵ متر با ۳۳۱ کیلوگرم وزن و با میانگین طولی ۳٫۵ طول و میانگین وزنی ۹۷ تا ۱۵۸ کیلوگرم تقلیل داد. برآوردی دیگر که در سال ۲۰۰۹ انجام شد حداقل اندازه و وزن این جانور را ۵٫۵ متر طول و ۵۷۵ کیلوگرم وزن اعلام کرد.
