بزدوی محمد بن محمد

[ویکی نور] محمد بن محمد بَزْدَوی (421-493ق)، کنیه‎اش ابوالیُسر، قاضی، مدرس، فقیه و محدث حنفی بوده است. ابویعقوب یوسف بن منصور سیاری، از جمله مشایخ وی، نجم‎الدین نسفی، از جمله شاگردان او و المبسوط، در فروع فقه حنفی، از جمله آثار ایشان است.
بزدوی، حدود 421، در بزده (شهر کوچکی در شش فرسنگی مغرب نسف بر سر راه بخارا) به دنیا آمد. در منابع از دوران رشد، چگونگی تحصیلات و مشایخ وی ذکری به میان نیامده و تنها لکنوی اشاره می‎کند که وی از اسماعیل بن عبدالصادق (متوفی 494) و ابویعقوب یوسف بن منصور سیاری حدیث شنیده است.
خاندان بزدوی، عالم پرور بود؛ از جمله جد پدرش عبدالکریم بزدوی (متوفی 390)، برادر بزرگش علی بن محمد، ابوالعُسر (متوفی 482)، فرزندش ابوالمعالی مفتی و قاضی بخارا (متوفی 542) و برادرزاده‎اش حسن بن علی (متوفی 557) از علما بودند.
بزدوی در علوم دینی به پایه‎ای رسیده بود که طالبان از اطراف و اکناف به‎سوی او می‎شتافتند. وی به بخارا سفر کرد، اما تاریخ دقیق آن معلوم نیست. او فقه درس می‎داد و مجلس املای حدیث داشت و مشتاقان، روایاتش را می‎نوشتند.
بزدوی، علاوه بر پیشوایی و تدریس و املای حدیث، مقام قضای سمرقند را هم برعهده داشت.
از جمله شاگردان او، نجم‎الدین نسفی؛ مفسر و متکلم نامبردار و صاحب کتاب «القند فی ذکر علماءِ سمرقند» (در شرح‎ حال علمای ماوراءالنهر) را می‎توان نام برد. نسفی در جاهای مختلف این کتاب، از بزدوی با عنوان استاد بزرگ یاد می‎کند.