بز سیستانی یکی از نژادهای بز ایرانی است و بومی منطقه سیستان است. [ ۱] [ ۲] [ ۳] امروزه این بز به دلیل خشکسالی های پی در پی در سیستان و خشک شدن دریاچه هامون در معرض انقراض قرار دارد. [ ۴] [ ۵]
بز بومی سیستان عمدتاً در مناطق حاشیه دریاچه هامون در دشت سیستان پرورش می یابد. [ ۵]
این بز دارای جثه بزرگی است و به سبب استعداد ژنتیکی و نیز وجود شرایط مناسب محیطی توان بالایی در تولید شیر دارد. بزهای ماده بدون شاخ و نرها معمولاً شاخ دارند. رشد مو در بز سیستانی نسبتاً زیاد است، در زیر گلو دسته مویی به عنوان ریش و روی پیشانی دسته مویی بنام کاکل وجود دارد . نیمرخ سر در بز بومی سیستانی صاف و مستقیم و ستون فقرات راست و دست و پا پوشیده از مو هست. [ ۶] [ ۷]
تولیدات: مقدار تولید شیر روزانه در حدود ۵/۱ لیتر است. متوسط کرک سالیانه ۷۵۰ گرم است. وزن بلوغ حدود ۳۰ کیلوگرم است. درصد دوقلوزایی حدود ۳۰ درصد است. [ ۸]
بخش عمده پرورش بز در منطقه سیستان به وسیله عشایر پرورش داده میشود که ساکن حاشیه دریاچه هامون و کوه خواجه بوده و عمدتاً در شهرستان هـای هیرمند، نیمروز و هامون پراکنده بوده و در فصول مختلف معمولاً از سمت جنوب تا شهرستان خاش و از سمت شمال تا شهرستان نهبندان کوچ می کنند . از اوایل بهار تا اواخر مهر ماه بدون نیاز به تغذیه دستی و بر روی مرتع چرا می کنند. گیاهان غالب مورد استفاده در مرتع شامل بونی، خارشتر، آرتیپلکس و علف شور می باشد. از نیمه دوم پاییز تا آخر زمستان دام ها در محیط بسته پرورش یافته و تغذیه دستی می شوند و عمده خوراک را در این دوره کاه، آرد، سبوس و جو تشکیل می دهد. بخشی از جمعیت بز نیز به وسیله دامداران روستایی منطقه سیستان پرورش می یابد.
به علت قابلیت های ویژه کرک در برابر نوسانات جوی، این محصول در ساخت چادر عشایر و نیز ساخت البسه مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اقلیم گرم منطقه سیستان مخصوصاً در بهار و تابستان، مردم منطقه سیستان عمدتاً از گوشت بز که طبع سردی دارد مصرف می کنند و طعم آن برای مردم منطقه بسیار لذیذ است . وجود کشور افغانستان و تقاضای خوب آن برای کرک بز، فرصت مناسبی را برای پرورش دهندگان بز بومی فراهم نموده است که در صورت بهبود بستر توسعه پرورش بـز می تواند کمک قابل توجهی به اقتصاد پرورش دهندگان بز بنمایید. [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبز بومی سیستان عمدتاً در مناطق حاشیه دریاچه هامون در دشت سیستان پرورش می یابد. [ ۵]
این بز دارای جثه بزرگی است و به سبب استعداد ژنتیکی و نیز وجود شرایط مناسب محیطی توان بالایی در تولید شیر دارد. بزهای ماده بدون شاخ و نرها معمولاً شاخ دارند. رشد مو در بز سیستانی نسبتاً زیاد است، در زیر گلو دسته مویی به عنوان ریش و روی پیشانی دسته مویی بنام کاکل وجود دارد . نیمرخ سر در بز بومی سیستانی صاف و مستقیم و ستون فقرات راست و دست و پا پوشیده از مو هست. [ ۶] [ ۷]
تولیدات: مقدار تولید شیر روزانه در حدود ۵/۱ لیتر است. متوسط کرک سالیانه ۷۵۰ گرم است. وزن بلوغ حدود ۳۰ کیلوگرم است. درصد دوقلوزایی حدود ۳۰ درصد است. [ ۸]
بخش عمده پرورش بز در منطقه سیستان به وسیله عشایر پرورش داده میشود که ساکن حاشیه دریاچه هامون و کوه خواجه بوده و عمدتاً در شهرستان هـای هیرمند، نیمروز و هامون پراکنده بوده و در فصول مختلف معمولاً از سمت جنوب تا شهرستان خاش و از سمت شمال تا شهرستان نهبندان کوچ می کنند . از اوایل بهار تا اواخر مهر ماه بدون نیاز به تغذیه دستی و بر روی مرتع چرا می کنند. گیاهان غالب مورد استفاده در مرتع شامل بونی، خارشتر، آرتیپلکس و علف شور می باشد. از نیمه دوم پاییز تا آخر زمستان دام ها در محیط بسته پرورش یافته و تغذیه دستی می شوند و عمده خوراک را در این دوره کاه، آرد، سبوس و جو تشکیل می دهد. بخشی از جمعیت بز نیز به وسیله دامداران روستایی منطقه سیستان پرورش می یابد.
به علت قابلیت های ویژه کرک در برابر نوسانات جوی، این محصول در ساخت چادر عشایر و نیز ساخت البسه مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اقلیم گرم منطقه سیستان مخصوصاً در بهار و تابستان، مردم منطقه سیستان عمدتاً از گوشت بز که طبع سردی دارد مصرف می کنند و طعم آن برای مردم منطقه بسیار لذیذ است . وجود کشور افغانستان و تقاضای خوب آن برای کرک بز، فرصت مناسبی را برای پرورش دهندگان بز بومی فراهم نموده است که در صورت بهبود بستر توسعه پرورش بـز می تواند کمک قابل توجهی به اقتصاد پرورش دهندگان بز بنمایید. [ ۹]
wiki: بز سیستانی