برید شاهیان

[ویکی فقه] بَرید شاهیان، سلسله ای از امیران مسلمان ترک نژاد دردکن که از ۸۹۷ تا ۱۰۲۸ در بَیْدَر فرمانروایی داشتند.
مؤسس این سلسله قاسم بَرید، غلامی تُرک نَسَب، بود که به محمد شاه سوم (حک: ۸۶۷ ـ۸۸۷)، سیزدهمین سلطان سلسله بهمنیان، فروخته شد. قاسم شخصیت برجسته ای بود که در خوشنویسی و نوازندگی دست داشت و در میدان جنگ نیز شایستگی بسیار از خود نشان می داد. در عهد سلطنت محمد شاه، به درجه کوتوالی (قلعه بیگی) رسید و پس از درگذشت ملک حسن نظام الملک، مقام صدارت دستگاه متزلزل بهمنیان را نیز قبضه کرد. او ناگزیر بود که اغلب با تیولداران نیرومند قلمرو حکومت در بیجاپور و احمد نَگَر و گُلکُنده که عملاً استقلال یافته بودند، مبارزه کند، ولی قدرت عمده اش ناشی از زندگی مداوم در پایتخت یعنی بیدَر بود. وی در ۹۱۰ درگذشت و پسرش امیر برید جانشین او شد. قاسم قدرت بهمنیان را در هم شکست و باقی مانده قدرت آنان را نیز جانشین او از میان برد؛ تا این که پس از فرار کلیم الله، آخرین امیری که اسماً حکومت می کرد، امیر برید در بیدر به اختیار مطلق رسید؛ دیری نگذشت که ارگ شهر دوباره بازسازی شد، اما این کار زمانی صورت گرفت که دژهای قندهار و کَلْیانی ضمیمه بیجاپور شده بود. امیر برید کوشید تا همان گونه که محمود گاوان (وزارت :۸۶۲ـ۸۸۷)، عمل کرده بود، دست کم تیولداران کوچک را تحت نظارت مستقیم مرکز درآورد. ولی توفیق نیافت. وی در ۹۵۰ درگذشت و پسرش علی به جای او نشست.

رابطه علی برید و هنر و ادبیات
علی برید شیفته ادبیات و هنر و معماری بود. رنگین محل در داخل قلعه بیدر و مقبره خوش ساخت خودِ وی دو بنا از آثار برجسته و نمودار ذوق اوست.

دوران فرمانروایی علی برید و اولین عنوان شاهی
دوران فرمانروایی او طولانی بود و خود نخستین فرد بریدی است که عنوان «شاه» بر خود نهاد، هر چند به لقب «المَلکِ المالک»، که بر صدفی زیبا در رنگین محل ترصیع شده است، اکتفا می کرد. همچنین یکی از چهار امیر متّحدی بود که سرانجام در ۹۷۳ به حکومت رامارایا، امیر ویجَیانَگَر، پایان دادند. علی برید با دستیاری ابراهیم قُطب شاه، فرماندهی جناح چپ جبهه متحدان را عهده دار بود؛ او در ۹۸۷ درگذشت.

خاندان برید بعد از علی برید
...

بَریدشاهیان
نام سلسله ای از امرای مسلمان ترک در هند (حک: ح ۸۹۲ـ ۱۰۲۸ق). در دورۀ انحطاط بهمنیان ، وزارت آن ها برای نیم سده به دست این دودمان بود. قاسم برید در دورۀ محمود شاه دوم بهمنی (۸۸۷ـ۹۲۴ق) با کفایت و شجاعت به وزارت رسید و محل استقرار خویش را شهر بیدر قرار داد. اما به تضعیف خاندان بهمنی پرداخت و محمود شاه را دست نشاندۀ خود کرد. پس از وفات قاسم (۹۱۰ق) فرزندش، امیر برید، جانشین وی شد و ۴۰ سال سلاطین بهمنی را زیر نظارت و غلبه داشت . به دنبال فرار کلیم الله، آخرین فرمانروای بهمنی ، امیر حکومت خود را مستقل اعلام کرد. بعد از مرگ امیر، حکومت بریدشاهیان به فرزندش علی رسید. علی لقب پادشاه به خود داد. پس از او ابراهیم برید شاه بر تخت جلوس کرد و بیشتر دوران حکومتش با آرامش و اصلاحات امور اداری گذشت . پس از ابراهیم به ترتیب قاسم دوم ، میرزا علی ، امیر برید دوم و امیر برید سوم حکومت کردند. سرانجام پس از امارت این چند فرمانروای بریدی با هجوم عادلشاه به بیدر، امیر بریدی دستگیر شد و قلمروی بیدر جزو حکومت عادلشاهی درآمد.