بِرْگْستروم، سونِه کارْل (۱۹۱۶ـ۲۰۰۴)(Bergstrom, Sune Karl)
بِرْگْستروم، سونِه کارْل
زیست شیمی دان سوئدی. با جان وین و بنگت ساموئلسون، و به سبب خالص کردن پروستاگلاندین ها به جایزۀ نوبل پزشکی و فیزیولوژی ۱۹۸۲ دست یافت. پروستاگلاندین ها پیک هایی شیمیایی اند که فرآیندهای بسیاری را در بدن، ازجمله فشار خون، تجمع پلاکت های خون، و پاسخ التهابی، تنظیم می کنند. این مواد کاربردهای بالینی فراوانی دارند. فیزیولوژیست سوئدی، اولف فون اویلر، پس از آن که مشاهده کرد منی انسان و عصارۀ غدد نرزام کیسه گوسفند موجب انقباض ماهیچه های صاف و کاهش سریع فشار خون جانوران آزمایشگاهی می شوند، نخستین پروستاگلاندین را در ۱۹۳۵ کشف کرد. او عوامل فعال در این مواد را پروستاگلاندین نامید، زیرا اعتقاد داشت این مواد بیشتر در غدۀ پروستات ساخته می شوند. پروستاگلاندین ها در همۀ یاخته های هسته دار ساخته می شوند و نوعی ساز و کار تنظیمی عمومی در فیزیولوژی پستانداران ایجاد می کنند. خالص سازی پروستاگلاندین ها به سبب مقادیر اندک آن ها در مواد نطفه ای، و نیمه عمر فوق العاده کوتاه آن ها دشوار بود. در ۱۹۵۷، برگستروم و دانشجویش، بنگت ساموئلسون، بر آن شدند تا بلورهای دو پروستاگلاندین، معروف به PGE۱ (اَلپروستادیول) و PGFla، را به دست آورند. آنان خصوصیات این دو مادۀ شیمیایی را در ۱۹۶۲ تعیین کردند و درپی روشن ساختن عملکرد آن برآمدند. برگستروم در استکهلم زاده شد و در رشتۀ پزشکی و شیمی از انستیتوی کارولینسکا فارغ التحصیل شد. در ۱۹۴۸، بار دیگر برای تحقیق به آن جا بازگشت. آسپیرین و سایر داروهای ضد التهاب از ساخت پروستاگلاندین ها جلوگیری می کنند. پروستاگلاندین ها تجمع پلاکت های خونی را کنترل می کنند و از این رو از آن ها برای جلوگیری بیماری های قلبی و سکتۀ مغزی استفاده می کنند. همچنین، پروستاگلاندین ها با کاهش فشار خون و انقباض راه های هوایی شش ها در ثبات محیط داخلی نقش دارند. اعمال التهابی آن ها بسیار قوی تر از اعمال هیستامین هاست. همچنین، مشخص شده است که این مواد عامل انقباض ماهیچه های روده و رحم اند.
بِرْگْستروم، سونِه کارْل
زیست شیمی دان سوئدی. با جان وین و بنگت ساموئلسون، و به سبب خالص کردن پروستاگلاندین ها به جایزۀ نوبل پزشکی و فیزیولوژی ۱۹۸۲ دست یافت. پروستاگلاندین ها پیک هایی شیمیایی اند که فرآیندهای بسیاری را در بدن، ازجمله فشار خون، تجمع پلاکت های خون، و پاسخ التهابی، تنظیم می کنند. این مواد کاربردهای بالینی فراوانی دارند. فیزیولوژیست سوئدی، اولف فون اویلر، پس از آن که مشاهده کرد منی انسان و عصارۀ غدد نرزام کیسه گوسفند موجب انقباض ماهیچه های صاف و کاهش سریع فشار خون جانوران آزمایشگاهی می شوند، نخستین پروستاگلاندین را در ۱۹۳۵ کشف کرد. او عوامل فعال در این مواد را پروستاگلاندین نامید، زیرا اعتقاد داشت این مواد بیشتر در غدۀ پروستات ساخته می شوند. پروستاگلاندین ها در همۀ یاخته های هسته دار ساخته می شوند و نوعی ساز و کار تنظیمی عمومی در فیزیولوژی پستانداران ایجاد می کنند. خالص سازی پروستاگلاندین ها به سبب مقادیر اندک آن ها در مواد نطفه ای، و نیمه عمر فوق العاده کوتاه آن ها دشوار بود. در ۱۹۵۷، برگستروم و دانشجویش، بنگت ساموئلسون، بر آن شدند تا بلورهای دو پروستاگلاندین، معروف به PGE۱ (اَلپروستادیول) و PGFla، را به دست آورند. آنان خصوصیات این دو مادۀ شیمیایی را در ۱۹۶۲ تعیین کردند و درپی روشن ساختن عملکرد آن برآمدند. برگستروم در استکهلم زاده شد و در رشتۀ پزشکی و شیمی از انستیتوی کارولینسکا فارغ التحصیل شد. در ۱۹۴۸، بار دیگر برای تحقیق به آن جا بازگشت. آسپیرین و سایر داروهای ضد التهاب از ساخت پروستاگلاندین ها جلوگیری می کنند. پروستاگلاندین ها تجمع پلاکت های خونی را کنترل می کنند و از این رو از آن ها برای جلوگیری بیماری های قلبی و سکتۀ مغزی استفاده می کنند. همچنین، پروستاگلاندین ها با کاهش فشار خون و انقباض راه های هوایی شش ها در ثبات محیط داخلی نقش دارند. اعمال التهابی آن ها بسیار قوی تر از اعمال هیستامین هاست. همچنین، مشخص شده است که این مواد عامل انقباض ماهیچه های روده و رحم اند.
wikijoo: برگستروم،_سونه_کارل_(۱۹۱۶ـ۲۰۰۴)