برگزیده مشترک یاقوت حموی

[ویکی نور] «برگزیده مشترک یاقوت حموی»، ترجمۀ گزیده ای از کتاب «المشترک وضعا و المفترق صقعا» یاقوت حموی است. این کتاب فرهنگ جاهایی است که نام آن مشترک است. از عبارت خود یاقوت در مقدمه کتاب معلوم می شود که آن را از فرهنگ بزرگ(معجم البلدان) استخراج کرده تا مراجعه بدان آسان باشد.
مطالب کتاب بسیار مختصر است و همۀ استطرادهایی که مایۀ اعتبار منبع اصلی است، افتاده و چون پس از فرهنگ بزرگ تألیف شده، گاه مطالبی مختصر بدان افزوده شده که در فرهنگ بزرگ نیست. در این گونه موارد مراجعه بدان مفید خواهد بود. مطالب آن از لحاظ تعداد مفصّل است و یکهزار و نود و یک نام مربوط به چهار هزار و دویست و شصت و یک محلّ جغرافیایی در آن موجود است. یاقوت به گزینش نام سرزمین هایی که از لحاظ لفظ و خط و شکل و نقطه با هم یکسان و مشترک و از نظر جایگاه با یکدیگر متفاوت و جدا هستند، پرداخته است. همچنین به هر باب نام هایی افزوده که اگر حرفی زیاده هم در آنها باشد، در پیوستن یای نسبت حذف گردیده و از لحاظ نسبت با هم یکسان می باشند و در آوردن منسوبان تنها به نام هر یک و برخی از نکته های لازم اکتفا کرده است.
نسبت به نسخۀ خطی این کتاب، از منابع کتابشناسی اطلاعی به دست نیامد. این کتاب در سال 1846 میلادی توسط وستنفیلد آلمانی در گوتینگن به چاپ رسیده است.نسخه حاضر ترجمه فارسی این کتاب است که توسط آقای محمدپروین گنابادی انجام گرفته و در قطع وزیری با جلد شومیز در 245 صفحه برای بار دوم در سال 1362 شمسی از سوی «مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر» تهران منتشر شده است.
1-مقدمه مترجم فارسی اثر آقای محمد پروین گنابادی.
2-کراچکوفسکی، تاریخ نوشته های جغرافیایی در جهان اسلامی، ص 260 - 268، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده.