بروختن

واکاویِ تکواژها در ( ویروزَگ ) :
1 - پیشوندِ ( وی ) در زبانهای اوستایی، پهلوی - پارسی میانه بکار می رفته است؛ این پیشوند در یک روندِ زبانی، یا به ( گُ ) ، یا به ( ب ) یا به شکلِ خود ( یعنی وی ) برجای مانده است:
نمونه:
1. 1 - ( وی/گُ ) : ( ویریختن/گُریختن ) ، ( ویزاردن، ویچاردن/گُزاردن ) ، ( ویداختن/گُداختن ) ، ( ویریگ/گُریز ) ، ( ویناه/گُناه ) و. . .
1. 2 - ( وی/ب ) : ( ویر/بیر ) به چمِ ( حافظه، ذهن ) ، ( ویهانَگ/بهانَگ ( بهانه ) ) ، ( ویگراد/بیدار ) ، ( ویستَر/، بستَر ) و. . .
1. 3 - فتادی پیش می آید که پیشوندِ ( وی ) به هر دویِ ( گُ ) و ( ب ) ترادیس می شود بمانندِ ( وینجیشک/گُنجشک، بینجیشک ) و. . .
2 - تکواژِ ( روز ) : واژه یِ ( روز ) ریشه ای اوستایی دارد که در زبانهایِ پارسی میانه - پهلوی نیز بکار رفته است. در زبانِ اوستایی واژگانِ ( روچ، روخش ) را به چمِ ( درخشیدن، روشنی دادن ) داریم و واژه یِ ( ائیوی. روچ ) را به چمِ ( برافروختن، روشن کردن ) داریم؛ که از کارواژگانِ بالا به آسانی چمِ ( آشکار و نمایان شدگی، تجلی یافتن ) پدیدار می گردد. کارواژه یِ ( روچ، روخش ) در زبانِ اوستایی، برابرِ کارواژه یِ ( روختن ) در زبانِ پارسیِ کنونی می شود ( به زیرواژه یِ ( دگرگونیِ آواییِ چ خ ) در این تارنما مراجعه کنید ) .
3 - پسوندِ ( اَگ یا اَک ) در زبانِ پهلوی - پارسی میانه
این پسوند در زبانِ پارسیِ کنونی به دیسه یِ پسوندِ ( ه ) درآمده است. ( برای نمونه دیسَگ/دیسه )
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
واژه ( بروز ) از واژه ( ویروزَگ ) برگرفته شده است که برپایه یِ 1. 2 در پیِ دگرگونیِ آواییِ ( وی/ب ) بدست می آید.
اگر واژه یِ پهلویِ ( ویروزَگ ) را بخواهیم به گونه ای ریزبینانه به پارسیِ کنونی باز گردانیم، واژه یِ ( بروزه، گُروزه ) بدست می آید. اگر کارواژه یِ آن را بخواهیم بجوییم، کارواژه یِ ( ویروختن یا گُروختن ) را خواهیم یافت.
پسگشت ها ( references ) :
1 - رویه هایِ 91 و 187 از نبیگِ ( فرهنگنامه کوچک پهلوی ) نوشته یِ ( دیوید مک کنزی )
2 - رویه هایِ 1230 از نبیگِ ( فرهنگِ واژه هایِ اوستا )