بُرهان وجودشناختی (Ontological argument)
استدلالی مشهور در اثبات وجود خدا که نخست آنسلم آن را اقامه کرد و آن را استدلالی پیشین (پیشاتجربی) دانست که بدون استفاده از هیچ مقدمۀ غیریقینی، وجود خدا را اثبات می کند. آنسلم به پیروی از بوئتیوس، خدا را موجودی دانست که موجودی بزرگ تر از آن نمی توان تصوّر کرد. لیکن خدا در ذهن وجود دارد زیرا ما این مفهوم را درک می کنیم. اما اگر خدا فقط در ذهن موجود باشد چیزی بزرگ تر از آن قابل تصور است زیرا موجودی که در واقعیت وجود داشته باشد بزرگ تر از موجودی است که فقط در ذهن وجود دارد و در این صورت می توان چیزی بزرگ تر از چیزی را که از همه بزرگ تر است تصوّر کرد و این مستلزم تناقض است. پس خدا نمی تواند فقط در ذهن وجود داشته باشد بلکه در واقعیت وجود دارد. بعضی از معاصران آنسلم سستی این برهان را نشان دادند و گفتند با این شیوۀ استدلال می توان وجود جزیره ای کامل را نیز اثبات کرد. توماس آکوئیناس نیز آن را نپذیرفت. دکارت در عصر جدید این استدلال را احیا کرد اما هیوم و کانت آن را استدلالی «دوْری» دانستند که نتیجه را در مقدمه گنجانده است؛ از همین رو به شدت به آن حمله کردند و منطق جدید نیز ایرادات آن ها را وارد دانست. در قرن بیستم بعضی فیلسوفان امریکایی نظیر آلوین پلنتینجا این برهان را با جرح و تعدیل هایی به کار برده اند. در فلسفه اسلامی این برهان به صورتی کامل تر و پیراسته تر تحت عنوان «برهان صدّیقین» و با استفاده از مفهوم صِرف وجود مطرح شده است. نیز ← برهان صدّیقین
استدلالی مشهور در اثبات وجود خدا که نخست آنسلم آن را اقامه کرد و آن را استدلالی پیشین (پیشاتجربی) دانست که بدون استفاده از هیچ مقدمۀ غیریقینی، وجود خدا را اثبات می کند. آنسلم به پیروی از بوئتیوس، خدا را موجودی دانست که موجودی بزرگ تر از آن نمی توان تصوّر کرد. لیکن خدا در ذهن وجود دارد زیرا ما این مفهوم را درک می کنیم. اما اگر خدا فقط در ذهن موجود باشد چیزی بزرگ تر از آن قابل تصور است زیرا موجودی که در واقعیت وجود داشته باشد بزرگ تر از موجودی است که فقط در ذهن وجود دارد و در این صورت می توان چیزی بزرگ تر از چیزی را که از همه بزرگ تر است تصوّر کرد و این مستلزم تناقض است. پس خدا نمی تواند فقط در ذهن وجود داشته باشد بلکه در واقعیت وجود دارد. بعضی از معاصران آنسلم سستی این برهان را نشان دادند و گفتند با این شیوۀ استدلال می توان وجود جزیره ای کامل را نیز اثبات کرد. توماس آکوئیناس نیز آن را نپذیرفت. دکارت در عصر جدید این استدلال را احیا کرد اما هیوم و کانت آن را استدلالی «دوْری» دانستند که نتیجه را در مقدمه گنجانده است؛ از همین رو به شدت به آن حمله کردند و منطق جدید نیز ایرادات آن ها را وارد دانست. در قرن بیستم بعضی فیلسوفان امریکایی نظیر آلوین پلنتینجا این برهان را با جرح و تعدیل هایی به کار برده اند. در فلسفه اسلامی این برهان به صورتی کامل تر و پیراسته تر تحت عنوان «برهان صدّیقین» و با استفاده از مفهوم صِرف وجود مطرح شده است. نیز ← برهان صدّیقین
wikijoo: برهان_وجودشناختی