برهان طراحی ضعیف

برهان طراحی ضعیف ( به انگلیسی: Argument from poor design ) یا برهان بی نظمی و بی غایتی ( به انگلیسی: Dysteleological Argument ) یکی از راه های شک در وجود خدای طراح است؛ و به ویژه در مقام رد خدایی بر می آید که گونه های زیستی را به طور مستقیم و ثبوتی خلق کرده باشد.
ساختار برهان چنین است:
• خدایی قادر و عالم مطلق، سازواره های حیات را با حداکثر نظم و دقت طراحی می کند.
• در جهان شماری خطا در طراحی وجود دارد؛ مثلاً: چشم آدمی نسبت به نزدیک بینی و آب مروارید، به ویژه در پیری بسیار آسیب پذیر است. نقطه کور در شبکیه چشم انسان وجود دارد. وجود بال در پرندگانی که پرواز نمی کنند، بیهوده است. حلق مسیر مشترکی برای گوارش و تنفس است؛ که احتمال خفگی و مرگ را افزایش می دهد. در مردان، بیضه ها در ابتدا در شکم تکامل خود را آغاز می کنند و سپس ضمن مهاجرت با عبور از دیوارهٔ شکمی به کیسهٔ بیضه وارد می شوند. این مسئله منجر به ایجاد دو ناحیهٔ ضعیف دیوارهٔ شکمی می شود که امکان تشکیل فتق ( هرنیا ) در آن ها بالاست. مشکلات ناشی از فتق همچون قانقاریا؛ عموماً با مرگ شخص مبتلا پایان می پذیرند.
• بنابراین یا خدا سازواره های حیات را خلق نکرده؛ یا خدای قادر و عالم مطلق وجود ندارد.
منتقدان می گویند که مجموعه ای که در نگاه نخست ممکن است نامنظم به نظر برسد، وقتی در سطحی بالاتر و در کنار اجزای دیگر به آن نگاه کنیم، چه بسا آن را منظم بدانیم؛ و منظور از نظم، نظم غایی است.
برهان به شدت متکی به آزمون و خطا در موارد بسیار جزئی است. همواره پژوهش های بیشتر می توانند یافته های پیشین را رد کنند. برای مثال در گذشته آپاندیس عضوی زائد در بدن انسان به حساب آورده می شد، اما یافته های جدید حکایت از مفید بودن آن دارند.
یکی از مواردی که در برهان بالا مورد غفلت واقع شده است اینکه قسمت نخست از برهان بالا به صورت ناتمام بیان شده است و آن اینکه ساختاری که خداوند ارائه داده است متناسب با قابلیتهای موجود در این مرتبه از هستی است به عبارت دیگر جهان آفرینش دارای سلسله مراتبی است که به صورت تجربی نیز قابل درک است موجوداتی هستند که مرتبه پایینی از خلقت را دارا هستند و موجودات دیگر به ترتیب دارای تکامل وجودی بیشتری هستند تمام این موجودات با توجه به امکاناتی در این مرتبه از هستی وجود دارد به بهترین وجه ممکن خلق شده اند برای ساده تر شدن مطلب مثالی زده می شود در کارگاه شیرینی سازی امکان ساخت انواع کیک وجود دارد ولی در منزل یک فرد عادی امکانات ساخت تعداد محدودی کیک وجود دارد در هستی نیز همین سلسله مراتب وجود دارد به همین جهت در مرتبه انسانی وجود جسمانی انسان به بهترین شکل ممکن آفریده شده است و با توجه به قابلیتهایی که داشته است این بهترین حالت ممکن در این زمان برای انسان ها است و این مشکل از قدرت خداوند نیست مشکل از قابلیت کم موجود در این مرتبه از هستی است.