[ویکی فقه] برهان جامع ، لغتنامه ای به فارسی ، از محمد کریم شقاقی گرمرودی ، معلم محمد میرزای ولیعهد، که در اواخر سلطنت فتحعلی شاه و به فرمان بهمن میرزا، فرزند عباس میرزا، تألیف شده است .
گرمرودی ابتدا دو فرهنگ برهان قاطع و جهانگیری را اساس کار قرار داده ، و از آنجا که در آنها افزونیها و کاستیهایی ، به نظرش رسیده ، برهان قاطع را تلخیص کرده است و سپس ، برای تأیید و توضیح لغات ، شواهد شعری فرهنگ جهانگیری را در حاشیه کتاب آورده ، و کنایات و استعارات متعلق به هر لغت را ذیل همان واژه نقل کرده است . او در ترتیب لغات ، ترتیب فرهنگ جهانگیری را برگزیده ، بدینگونه که ابتدا حرف دوم ، سپس حرف اول و سوم را اساس قرار داده ، و حروف را به ترتیب الفبا رعایت کرده است .
تعداد لغات و ابواب برهان جامع
این فرهنگ حدوداً بین پنج تا شش هزار لغت دارد و شامل یک مقدمه و ۲۹ باب است . مقدمه آن نیز یک «مدخل » و ده «طراز» دارد. در مدخل به فتحعلی شاه و ولیعهد او، محمد میرزا و مشوّق تألیف کتاب ، بهمن میرزا، و کیفیت اقدام به تألیف اشاره شده است .
محتوای طرازهای برهان جامع
طراز اول در باب اطلاق واژه «پارس » بر ایران و حدود آن ؛ طراز دوم در تعداد حروف هجای عرب و عجم ؛ طراز سوم در بیان ترتیب لغات برهان جامع ؛ طراز چهارم در اقسام کلمه (اسم و فعل و حرف ) با بحثی درباره هر یک از آنها؛ طراز پنجم در ضبط معانی حروف مفرده (در آغاز و میان و پایان ) با اظهارنظرهایی درباره آن ؛ طراز ششم درباره حروفی که جز به ترکیب ، معنایی ندارند (پسوندها و پیشوندها)؛ طراز هفتم در تجویز تبدیل حروف به یکدیگر؛ طراز هشتم در ضمایر؛ طراز نهم در املاء (طرز نگارش کلمات )؛ و طراز دهم در عقدِ اَنامل (رقم نویسی اعشاری ).
تاریخ اتمام برهان جامع
...
گرمرودی ابتدا دو فرهنگ برهان قاطع و جهانگیری را اساس کار قرار داده ، و از آنجا که در آنها افزونیها و کاستیهایی ، به نظرش رسیده ، برهان قاطع را تلخیص کرده است و سپس ، برای تأیید و توضیح لغات ، شواهد شعری فرهنگ جهانگیری را در حاشیه کتاب آورده ، و کنایات و استعارات متعلق به هر لغت را ذیل همان واژه نقل کرده است . او در ترتیب لغات ، ترتیب فرهنگ جهانگیری را برگزیده ، بدینگونه که ابتدا حرف دوم ، سپس حرف اول و سوم را اساس قرار داده ، و حروف را به ترتیب الفبا رعایت کرده است .
تعداد لغات و ابواب برهان جامع
این فرهنگ حدوداً بین پنج تا شش هزار لغت دارد و شامل یک مقدمه و ۲۹ باب است . مقدمه آن نیز یک «مدخل » و ده «طراز» دارد. در مدخل به فتحعلی شاه و ولیعهد او، محمد میرزا و مشوّق تألیف کتاب ، بهمن میرزا، و کیفیت اقدام به تألیف اشاره شده است .
محتوای طرازهای برهان جامع
طراز اول در باب اطلاق واژه «پارس » بر ایران و حدود آن ؛ طراز دوم در تعداد حروف هجای عرب و عجم ؛ طراز سوم در بیان ترتیب لغات برهان جامع ؛ طراز چهارم در اقسام کلمه (اسم و فعل و حرف ) با بحثی درباره هر یک از آنها؛ طراز پنجم در ضبط معانی حروف مفرده (در آغاز و میان و پایان ) با اظهارنظرهایی درباره آن ؛ طراز ششم درباره حروفی که جز به ترکیب ، معنایی ندارند (پسوندها و پیشوندها)؛ طراز هفتم در تجویز تبدیل حروف به یکدیگر؛ طراز هشتم در ضمایر؛ طراز نهم در املاء (طرز نگارش کلمات )؛ و طراز دهم در عقدِ اَنامل (رقم نویسی اعشاری ).
تاریخ اتمام برهان جامع
...
wikifeqh: برهان_جامع