بِرزِلیوس، یونْس (۱۷۷۹ـ۱۸۴۸)(Berzelius, Jons )
(برسلیوس) شیمی دان سوئدی. بیش از ۲هزار جرم اتمی نسبی و مولکولی را به دقت تعیین کرد. در ۱۸۱۳ و ۱۸۱۴، نظامی از نمادهای شیمیایی و فرمول ها ابداع کرد که اکنون نیز به کار می روند. او در این نظام اکسیژن را به منزلۀ مرجع استاندارد جرم های اتمی پیشنهاد کرد. کشف سریم در ۱۸۰۴، سلنیوم در ۱۸۱۷، و توریوم در ۱۸۲۸ ازجمله اکتشافات اوست. برای اولین بار سیلیکون را به صورت آمورف (بی شکل) تهیه، و زیرکونیوم را به شکل مجزا جدا کرد. واژه های ایزومریسم، آلوتروپی (چندشکلی)، و پروتئین را نیز او وضع کرده است. برزلیوس به این نکته توجه کرد که برخی از واکنش ها در مجاورت مواد دیگر، که خود چندان تغییر محسوسی نمی کنند، سریع تر عمل می کنند و فرضیه ای را مطرح کرد که بنا به آن، این مواد نیروی کاتالیزگری دارند. مثلاً، پلاتین می تواند به واکنش بین گازها سرعت ببخشد. هرچند او ماهیت کاتالیزگر را درک می کرد، اما نتوانست هیچ تبیین واقعی از سازوکار آن به دست دهد. برزلیوس در اوستر گوتلاند زاده شد و در دانشگاه اوپسالا، علوم طبیعی و پزشکی خواند. سپس به آزمایش هایی در زمینۀ شیمی پرداخت. در ۱۸۰۷، در کالج پزشکی استکهلم، استاد پزشکی و داروسازی شد. ضمن مقالاتی که از ۱۸۱۰ تا ۱۸۱۶ منتشر کرد، طرز تهیه، خالص سازی، و تجزیۀ حدود ۲هزار ترکیب شیمیایی را معلوم ساخت. درخلال این کار، بسیاری از روش های موجود در آن زمان را اصلاح کرد و فنون جدیدی نیز به وجود آورد. تجزیۀ کمی در این مقیاس، نظریۀ اتمی جان دالتون، شیمی دان بریتانیایی، و قانون نسبت های معین ژوزف لوئی پروست، شیمی دان فرانسوی، را فراتر از هر شکّی تثبیت کرد. با این روش، برزلیوس برای تعیین اوزان اتمی چهل عنصری که تا آن زمان شناخته شده بودند مهیا شد. در اوایل قرن ۱۹، آشکار شد که می توان عناصر را برحسب تشابه خواص شیمیایی آن ها دسته بندی کرد. کلر، بروم و ید یکی از گروه ها را تشکیل می دادند. هریک از این عناصر را می شد به صورت نمک در آب دریا یافت، از این رو، برزلیوس نام هالوژن(نمک زا) را برای این خانواده وضع کرد. در ۱۸۰۳ کتاب درسی شیمیرا نوشت که در آن زمان سریعاً به منزلۀ مرجع پذیرفته شد.
(برسلیوس) شیمی دان سوئدی. بیش از ۲هزار جرم اتمی نسبی و مولکولی را به دقت تعیین کرد. در ۱۸۱۳ و ۱۸۱۴، نظامی از نمادهای شیمیایی و فرمول ها ابداع کرد که اکنون نیز به کار می روند. او در این نظام اکسیژن را به منزلۀ مرجع استاندارد جرم های اتمی پیشنهاد کرد. کشف سریم در ۱۸۰۴، سلنیوم در ۱۸۱۷، و توریوم در ۱۸۲۸ ازجمله اکتشافات اوست. برای اولین بار سیلیکون را به صورت آمورف (بی شکل) تهیه، و زیرکونیوم را به شکل مجزا جدا کرد. واژه های ایزومریسم، آلوتروپی (چندشکلی)، و پروتئین را نیز او وضع کرده است. برزلیوس به این نکته توجه کرد که برخی از واکنش ها در مجاورت مواد دیگر، که خود چندان تغییر محسوسی نمی کنند، سریع تر عمل می کنند و فرضیه ای را مطرح کرد که بنا به آن، این مواد نیروی کاتالیزگری دارند. مثلاً، پلاتین می تواند به واکنش بین گازها سرعت ببخشد. هرچند او ماهیت کاتالیزگر را درک می کرد، اما نتوانست هیچ تبیین واقعی از سازوکار آن به دست دهد. برزلیوس در اوستر گوتلاند زاده شد و در دانشگاه اوپسالا، علوم طبیعی و پزشکی خواند. سپس به آزمایش هایی در زمینۀ شیمی پرداخت. در ۱۸۰۷، در کالج پزشکی استکهلم، استاد پزشکی و داروسازی شد. ضمن مقالاتی که از ۱۸۱۰ تا ۱۸۱۶ منتشر کرد، طرز تهیه، خالص سازی، و تجزیۀ حدود ۲هزار ترکیب شیمیایی را معلوم ساخت. درخلال این کار، بسیاری از روش های موجود در آن زمان را اصلاح کرد و فنون جدیدی نیز به وجود آورد. تجزیۀ کمی در این مقیاس، نظریۀ اتمی جان دالتون، شیمی دان بریتانیایی، و قانون نسبت های معین ژوزف لوئی پروست، شیمی دان فرانسوی، را فراتر از هر شکّی تثبیت کرد. با این روش، برزلیوس برای تعیین اوزان اتمی چهل عنصری که تا آن زمان شناخته شده بودند مهیا شد. در اوایل قرن ۱۹، آشکار شد که می توان عناصر را برحسب تشابه خواص شیمیایی آن ها دسته بندی کرد. کلر، بروم و ید یکی از گروه ها را تشکیل می دادند. هریک از این عناصر را می شد به صورت نمک در آب دریا یافت، از این رو، برزلیوس نام هالوژن(نمک زا) را برای این خانواده وضع کرد. در ۱۸۰۳ کتاب درسی شیمیرا نوشت که در آن زمان سریعاً به منزلۀ مرجع پذیرفته شد.
wikijoo: برزلیوس،_یونس_(۱۷۷۹ـ۱۸۴۸)