برر

[ویکی الکتاب] تکرار در قرآن: ۳۲(بار)ریشه کلمه:
ریشه_خیر

«بارّ» و «بَرّ» (بر وزن رَبّ) در اصل، به معنای وسعت و گستردگی است. و به همین جهت صحراهای وسیع را «بَرّ» می گویند، و از آنجا که افراد نیکوکار، اعمالشان نتائج گسترده ای در سطح جامعه دارد، این واژه بر آنها اطلاق می شود، و «بِرّ» (به کسر ب) به معنای «نیکوکاری» است. بعضی گفته اند: فرق بین آن و «خیر» این است که: «بِرّ» به معنای «نیکی توأم با توجّه است» در حالی که «خیر» معنای اعمی دارد; و در سوره «انفطار» هم «عقاید نیک» را شامل می شود و هم «نیّات خیر» و هم اعمال صالح را!
این مادّه در قرآن مجید به سه معنی آمده و ریشه همه یکی است. 1- برّ (به فتح اول) خشکی: مثل ، او کسی است که شما را در خشکی و دریا راه می‏برد. 2- برّ (به فتح اول) احسان کننده و نیکوکار مثل ، حقّا که اوست صاحب احسان وسیع و مهربان و مثل ، مرا به مادرم نیکوکار گردانید و جبّار و شقی نگردانیده. 3- برّ (به کسر اول) نیکی. خوبی. مثل آیا مردم را به نیکی دستور می‏دهید و خود را از یاد می‏برید؟ برّ به معنی اوّل، اسم و به معنی دوّم، صفت و به معنی سوّم مصدر است. راغب در مفردات می‏گوید: برّ (به فتح اوّل) خشکی، از این معنی توسّع به نظر آمده لذا، به توسّع در خیر برّ (به کسر اول) گفته شده است. و خلاصه این که معنای اصلی کلمه خشکی است و چون خشکی توأم با وسعت است بدان سبب به نیکی وسیع برّ (به کسر اوّل) و به بسیار نیکی کننده برّ (به فتح اوّل) گفته‏اند. ابرار: یعنی نیکوکاران بَرَرَة نیز به همان معنی است مثل .