برخورد با اذیت

[ویکی فقه] در قرآن، برای پیشگیری یا مقابله با اذیّت، راه هایی سفارش شده است: در بعضی موارد که انسان توان مقابله را ندارد، نباید زمینه آزار رسانی دیگران را فراهم آورد.
برای مثال، زمانی که مشرکان با شنیدن صدای نماز و قرائت قرآن پیامبر به مقدّسات ناسزا می گفتند و به سوی پیامبر سنگ می انداختند، پیامبر مأموریّت یافت تا نماز را چنان بخواند که به گوش مشرکان نرسد. آیه ۵۹ احزاب نیز به منظور جلوگیری از دست یازی فاسقان به زنان آزاد مؤمن، به جهت شباهت لباس و پوششان به کنیزان، به آنان استفاده از روسری های بلند را یادآور می شود: «یُدنینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلـبیبِهِنَّ ... فَلایُؤذَینَ»؛ پس برای امنیّت زنان از آزار فاسقان، افزون بر عفاف باطن، عفاف کامل ظاهر و حتّی رعایت متانت در راه رفتن و سخن گفتن نیز لازم است. برخی این آیه را فرمان به دوری از مواضع تهمت دانسته اند که سبب اذیّت است.
لزوم تقیه
در مواردی که منشأ اذیّت، ستیز عقیدتی بوده، به خطر افتادن جان، مال یا آبروی مؤمن را باعث می شود، پنهان ساختن باور درونی و اظهار عقیده ای مخالف آن ( تقیّه ) مجاز است؛ چنان که عمّار در زیر شکنجه های سخت مشرکان اظهار کفر کرد از این رو طبق روایات در صورتی که اظهار تشیّع پیامدهای زیان باری داشته باشد، تقیّه جایز، بلکه واجب است؛ بدین جهت، تقیّه، سپر و حرز مؤمن دانسته شده است.
جواز و وجوب مقابله با آزار
مقابله با آزار دهندگان در صورت امکان و نیز مصلحت نداشتن سکوت و خویشتنداری، جایز یا واجب است؛ چنان که با هجرت مسلمانان به مدینه و فراهم آمدن توان مقابله با مشرکان، به آنان اجازه مقابله داده شد یا مسلمانان برای رهایی مردان، زنان و کودکان مستضعف که در مکّه مانده بودند، به جنگ با مشرکان مأمور، و در مدینه ، آزاردهندگان به تبعید و قتل تهدید شدند امّا در مواردی که مقابله با آزار دهندگان، غیر ممکن و سکوت و خویشتنداری اثری تربیتی داشته باشد، به صبر و استقامت، و استمداد از خداوند و تقوا سفارش شده است چنان که پیامبران و پیروانشان با توکّل بر خداوند در برابر آزار مشرکان صبر می کردند برخی، از این آیه استفاده کرده اند که استقامت در برابر آزار و رنج، خود نوعی توکّل است؛ چنان که در آیه ۴۸ احزاب درباره پیامبر اسلام آمده: «ودَع اَذهُم و تَوَکَّل عَلَی اللّهِ» که صابران بر رنج، مقام متوکّلان را می یابند.
استقامت
...