برجسته سازی

[ویکی فقه] یکی از اصطلاحات ادبیات فارسی برجسته سازی است که در لغت به معنای پیش زمینه، جای برجسته و آشکار به کار رفته و در اصطلاح به عدول و انحراف هنری از هنجار متعارف زبان گفته می شود.
این اصطلاح اول بار از طرف فرمالیست های روس (که در تحلیل متون به شکل، فرم و ساختار آن توجه دارند) مطرح شد.
توضیح نظریه
فرمالیست ها برای توضیح نظریه خود از دو فرایند «خودکاری» و «برجسته سازی» زبان حرف می زنند که مفهوم آن به زبان ساده عبارت است از اینکه:زبان در استفاده ی روزمره آن و در متون علمی و تحقیقی روان و خودکار است و اساساً به عنوان وسیله ای برای انتقال معنا به کار می رود، بی آنکه خود موضوعیت پیدا کند. لفظ برابر با معنا است و گوینده تلاش می کند منظور خود را با آن بیان کند.
برجسته سازی در شعر
هنگامی که شاعری می خواهد از این زبان به عنوان ابزار بیان شعری استفاده کند، زبان به این شکل که گفتیم، باقی نمی ماند؛ بلکه از فرم و حالت معیار، خارج شده وارد عرصه ی شعر می شود. به عبارت دیگر شاعر با شکستن خط معیار زبان با کمک وزن، صور خیال، انتخاب ترکیب ها و واژه های متناسب و گاه حتی جابجایی بعضی ارکان جمله، زبان را از هنجار کلام روزمره دور می کند. به این کار او «برجسته سازی» می گوئیم. پس زبان در این گونه متن ها صرفاً جهت ایجاد ارتباط به کار نمی رود – کارکردی که زبان در متن های علمی یا گفتار روزمره داشت – بلکه خود در این عرصه موضوعیت پیدا می کند.
اقسام برجسته سازی
...