بُرج و باروی قدیمی یزد
(یا: حصار قدیمی یزد) بنایی متعلق به قرن ۵ق در گرداگرد شهر یزد. کهن ترین مدارک موجود دربارۀ حصار یزد ساخت آن را به ابومسعود بدر بهشتی، ابویوسف، ابوجعفر و ابویعقوب اسحاق دیلمی، که چهار سرهنگ مشهور حکومت امیر عضدالدین علاءالدوله ابوجعفر کاکویه بودند، نسبت می دهند. این بنا در ۴۳۲ق ساخته شده است. از بخش های کهن تشکیل دهندۀ این حصار دروازۀ قطریان یا دروازۀ شاهی، دروازۀ مهریجرد یا مهریز، دروازۀ کیا یا خطیره و دروازۀ کوشک نو حایز اهمیت بوده اند. سیل ویرانگری که در ۶۷۳ق در منطقه جاری شد بخش های بسیاری از شهر ازجمله حصار آن را ویران کرد. پس از آن که اتابک یوسف شاه بن طغیان (طغی شاه) حکومت یزد را در دست گرفت (۷۱۴ـ۶۵۸ق) حصار را بازسازی کرد. در ۷۴۷ق مبارزالدین شهر را گسترش داد و چند محلۀ خارج شهر را جزء محدودۀ شهر قرار داد و باروی جدیدی از دروازۀ قطریان تا دروازۀ مادر امیر ساخت و خندقی نیز حفر کرد. این حصار هفت دروازه با نام های مهریجرد، قطریان، ایلچی خانه، کوشک نو، مادر امیر، سعادت و نو داشته است. احداث چندین برج نیز از کارهای مهم اوست. براساس نوشته های کتابتاریخ یزد، در دوران حکومت او وسعت شهر به بیش از دو برابر تصرفات محمد بن مظفر افزایش یافت. هم اینک از حصار قدیمی یزد و برج های گسیخته و متصل به آن که تعداد آن ها در روزگار «جامع جعفری» ۹۰ برج بود و هریک بیست مستحفظ داشت بخش هایی باقی مانده است که عبارت اند از بخشی از برج ها و حصار مقابل مقبرۀ سید گل سرخ، بخشی از برج ها و دیوار محلۀ لب خندق، بخشی از برج و دیوار دروازۀ مهریز در ابتدای بازارهای خان، افشار و صدری، دیوار و برج های شازده فاضل و دروازه شاهی، دیوار و برج های اطراف فهادان و مالمیر، دیوار و برج های واقع در خیابان فرمانداری.
(یا: حصار قدیمی یزد) بنایی متعلق به قرن ۵ق در گرداگرد شهر یزد. کهن ترین مدارک موجود دربارۀ حصار یزد ساخت آن را به ابومسعود بدر بهشتی، ابویوسف، ابوجعفر و ابویعقوب اسحاق دیلمی، که چهار سرهنگ مشهور حکومت امیر عضدالدین علاءالدوله ابوجعفر کاکویه بودند، نسبت می دهند. این بنا در ۴۳۲ق ساخته شده است. از بخش های کهن تشکیل دهندۀ این حصار دروازۀ قطریان یا دروازۀ شاهی، دروازۀ مهریجرد یا مهریز، دروازۀ کیا یا خطیره و دروازۀ کوشک نو حایز اهمیت بوده اند. سیل ویرانگری که در ۶۷۳ق در منطقه جاری شد بخش های بسیاری از شهر ازجمله حصار آن را ویران کرد. پس از آن که اتابک یوسف شاه بن طغیان (طغی شاه) حکومت یزد را در دست گرفت (۷۱۴ـ۶۵۸ق) حصار را بازسازی کرد. در ۷۴۷ق مبارزالدین شهر را گسترش داد و چند محلۀ خارج شهر را جزء محدودۀ شهر قرار داد و باروی جدیدی از دروازۀ قطریان تا دروازۀ مادر امیر ساخت و خندقی نیز حفر کرد. این حصار هفت دروازه با نام های مهریجرد، قطریان، ایلچی خانه، کوشک نو، مادر امیر، سعادت و نو داشته است. احداث چندین برج نیز از کارهای مهم اوست. براساس نوشته های کتابتاریخ یزد، در دوران حکومت او وسعت شهر به بیش از دو برابر تصرفات محمد بن مظفر افزایش یافت. هم اینک از حصار قدیمی یزد و برج های گسیخته و متصل به آن که تعداد آن ها در روزگار «جامع جعفری» ۹۰ برج بود و هریک بیست مستحفظ داشت بخش هایی باقی مانده است که عبارت اند از بخشی از برج ها و حصار مقابل مقبرۀ سید گل سرخ، بخشی از برج ها و دیوار محلۀ لب خندق، بخشی از برج و دیوار دروازۀ مهریز در ابتدای بازارهای خان، افشار و صدری، دیوار و برج های شازده فاضل و دروازه شاهی، دیوار و برج های اطراف فهادان و مالمیر، دیوار و برج های واقع در خیابان فرمانداری.
wikijoo: برج_و_باروی_قدیمی_یزد