براهه تیکو

دانشنامه آزاد فارسی

بِراهِه، تیکو (۱۵۴۶ـ۱۶۰۱)(Brahe, Tycho)
بِراهِه، تیکو
اخترشناس دانمارکی. رصدهای دقیق او از سیارات به یوهان کپلر، اخترشناس و ریاضی دان آلمانی، امکان داد که مدارپیمایی بیضی شکل سیاره ها را به دور خورشید ثابت کند. کشف و گزارش ابرنواختر در ۱۵۷۲ او را مشهور ساخت و رصدهای او از دنباله دار ۱۵۷۷ نشان داد که این دنباله دار در مداری بین سیاره ای حرکت می کند. بدین ترتیب، عقیدۀ ارسطو مبنی بر این که دنباله دارها در جو زمین قرار دارند باطل شد. براهه شخصیت پرشوری داشت و پس از آن که بینی خود را در دوئل ازدست داد، بینی ای نقره ای به صورت می زد. به کیمیاگری هم علاقه مند بود. در ۱۵۷۶، فردریک دوم، پادشاه دانمارک، جزیرۀ وِن را به او بخشید و او در آن جا رصدخانه ای برپا کرد. براهه بزرگ ترین رصدگر روزگار پیش از اختراع تلسکوپ بود و دقیق ترین اندازه گیری ها را دربارۀ مواضع ستاره ها و سیاره ها عملی ساخت. در ۱۵۹۹، در مقام ریاضی دان سلطنتی به پراگ رفت. در آن جا، کپلر به او پیوست و رصدهایش را پس از مرگ به میراث برد. براهه در اسکونه، که در آن زمان زیر سلطۀ دانمارک بود، زاده شد. در کپنهاگ، ویتنبرگ، لایپزیگ و روستوکِ آلمان درس خواند. گرفتِ کامل ۲۵ اوت ۱۵۶۰ توجه او را به خود جلب کرد و از آن زمان دلبستگی پرشوری به اخترشناسی پیدا کرد. او «ستارۀ نو» را که از نوامبر ۱۵۷۲ شروع به درخشیدن کرده بود رصد کرد. این ستاره ابرنواختری بود که درخشش آن برای دیده شدن در روز هم کفایت می کرد و بیش از یک سال نمایان بود. براهه گزارشی دربارۀ این ستاره در رسالۀ دربارۀ ستارۀ نو به دست داد (۱۵۷۳) و در آن تأکید کرد که رصدهایش نشان می دهند این ستاره دورتر از ماه است و بنابراین، در قلمروی است که براساس فلسفۀ ارسطویی ممکن نیست در آن تغییری رخ دهد. او دنباله دار درخشان ۱۵۷۷ را رصد کرد و به این نتیجه رسید که مدار این دنباله دار کشیده و بلند است که با اعتقاد به فلک های سیاره ای تناقض داشت. براهه آخرین اخترشناس بزرگی بود که نظریۀ خورشیدمرکزی کُپرنیک را رَد کرد و می کوشید با این نظر که تمام سیاره ها، به استثنای زمین، به دور خورشید می گردند مصالحه کند. همچنین، متوجه شده بود که مکان های واقعی سیاره ها با مکان هایی که در جدول های رایج پیش بینی می شوند همخوانی ندارد و نیاز به جدول هایی مناسب تر براساس رصدهای جدید از حرکات خورشید، ماه و سیاره ها را احساس می کرد. او جدول هایی از حرکت خورشید تهیه کرد و طول سال را با دقتی در محدودۀ کم تر از یک ثانیه مشخص کرد. این امر منجر به اصلاح تقویم ۱۵۸۲ شد. فهرست نامۀ او مواضع حدود ۸۰۰ ستاره را به دست می داد و نخستین نمونۀ جدید و کامل از زمان بطلمیوس بود و بیش از یک قرن مورد استفاده قرار گرفت. اطلس مشهور یوهان بایر با توجه به فهرست نامۀ براهه ترسیم شد. براهه در جزیرۀ وِن رصدخانۀ «شهر افلاک» را ساخت و از ۱۵۷۶ تا ۱۵۹۶، با همکاری بسیاری از دستیارانش خورشید، ماه، ستاره ها، و سیاره ها را از آن جا رصد کرد. بسیاری از شخصیت های سرشناس در آن جا با او دیدار داشتند، ازجمله جیمز ششم پادشاه اسکاتلند، و چندی بعد جیمز اول پادشاه انگلستان، که شعری نیز در گرامیداشت براهه سرود. براهه پس از آن که از حمایت جانشینان شاه فردریک محروم شد، در ۱۵۹۷ دانمارک را ترک کرد و امپراتور رودولف دومحامی او شد. براهه در ۱۵۹۹، در اقامتگاه امپراتوری در پراگ ساکن شد.

پیشنهاد کاربران

بپرس