بدایه الحکمه و نهایه الحکمه

بِدایةُ الحکمه و نهایةُ الحکمه
تألیف سیّد محمّدحسین طباطبایی، دو کتاب به عربی، در فلسفۀ صدرایی. این دو اثر به منظور ورود در حکمت متعالیۀ صدرایی و به انگیزۀ جایگزینی آن با شرح منظومۀ سبزواری به رشتۀ تحریر درآمده، و با ساختاری تقریباً مشابه در دوازده مرحله سامان یافته است؛ با این تفاوت که در بدایة الحکمه مباحث عمیق فلسفی همچون اتحاد عاقل و معقول و حرکت جوهری، به طور گذرا مورد گفت وگو قرار گرفته و در نهایة الحکمه به شکلی عمیق تر. از این رو در واقع نهایة الحکمه متمم مباحث بدایةالحکمه است. علی رغم آن که این دو کتاب جایگزین شرح منظومۀ سبزواری شده، ولی فاقد مباحث طبیعی، نفس و معاد است. بر این دو کتاب درسی تاکنون شرح های گوناگونی نوشته اند، که در این میان تعلیقۀ انتقادی مصباح یزدی با رویکردی مشّائی بر نهایةالحکمه بایستۀ ذکر است. چند ترجمۀ فارسی نیز از این کتاب در دست است.