[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
ذیل چند آیه از بحیرای راهب نام برده شده و نزول آنها در شأن گروهی از مؤمنان اهل کتاب از جمله وی دانسته شده است. در این باره عبارات مفسران گوناگون است و از بحیرای راهب، بحیرا و همراهان وی 8 نفر از راهبان شام از جمله بحیرا و در مواردی در کنار جمعی از دانشمندان یهود مسلمان شده از بحیرای راهب نیز یاد شده است.
از نوع تعبیر برخی مفسران برمی آید که تلقی آنان از بحیرای راهب (دست کم در ذیل بعضی از آیات) همان بحیرای راهب معروف است که در منطقه بُصرای شام پیامبر را در نوجوانی (9 یا 12 سالگی) همراه با عمویش ابوطالب که در یک کاروان تجاری عازم شام بود، ملاقات کرده است.
اما تلقی برخی سیره نگاران از مجموع روایات اسلامی این است که دو بحیرای راهب وجود داشته است: یکی بحیرای راهبِ معروف که جز روایتی مبهم و مرسل و در عین حال متهم به جعل و دارای ضعف متن، گزارشی از حال وی در دست نیست.
دیگری یکی از 8 مسیحی شامی است که در سال ششم هجری و پس از فتح خیبر همراه با جعفر بن ابی طالب به مدینه آمده، بر پیامبر وارد شدند و به نظر می رسد تلقی برخی مفسران از بحیرای راهب در روایات شأن نزول نادرست است و بر فرض پذیرش روایت ملاقات وی با پیامبر در نوجوانی، بعید است وی تا سالهای پس از هجرت زنده بوده باشد، بنابراین مراد از بحیرا در روایات شأن نزول یکی از 8 نفر مسیحی شامی است. درباره این 8 نفر نیز جز آن که در چند روایت شأن نزولی به صورت مبهم از آنها یاد شده و برخی تنها به نام آنها تصریح کرده اند هیچ اطلاعی در دست نیست.
ماوردی در شأن نزول آیات 52 ـ 54 سوره قصص/28 آن 8 نفر را چنین یاد می کند: بحیرا، ابرهه، اشراف، عامر، ایمن، ادریس، نافع و تمیم. قرطبی در نقل دیگری که در ذیل آیه 82 سوره مائده/ 5 آورده، از سه نام ثُمامه، قُثَم و درید به جای عامر، نافع و تمیم یاد کرده است.
ابن اثیر نیز در اُسد الغابه با تردید از مقاتل یا فردی دیگر، آن 8 نفر را نام برده و به جای عامر از تمّام یاد کرده است.
1. از قتاده نقل شده که آیات 52 ـ 54 سوره قصص/ 28 در شأن 40 مسیحی که همراه جعفر به مدینه آمدند نازل شده است که 32 نفر از آنها از حبشه و 8 نفر دیگر از شام بودند: «اَلَّذینَ ءاتَینهُمُ الکِتبَ مِن قَبلِهِ هُم بِهِ یُؤمِنون × و اِذا یُتلی عَلَیهِم قالوا ءامَنّا بِهِ اِنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّنا اِنّا کُنّا مِن قَبلِهِ مُسلِمین × اُولئِکَ یُؤتَونَ اَجرَهُم مَرَّتَینِ بِما صَبَروا ویَدرَءونَ بِالحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ ومِمّا رَزَقنهُم یُنفِقون» آنان که پیش از این (قرآن) کتابشان دادیم، به آن ایمان می آورند و چون بر آنان خوانده شود گویند: به آن ایمان داریم که آن از پروردگار ما راست و درست است. همانا پیش از آن مسلمان بودیم. اینان اند که برای شکیباییشان مزدشان را دو بار دهند و بدی را به نیکی دفع کرده، از آنچه روزیشان داده ایم، انفاق می کنند.
ذیل چند آیه از بحیرای راهب نام برده شده و نزول آنها در شأن گروهی از مؤمنان اهل کتاب از جمله وی دانسته شده است. در این باره عبارات مفسران گوناگون است و از بحیرای راهب، بحیرا و همراهان وی 8 نفر از راهبان شام از جمله بحیرا و در مواردی در کنار جمعی از دانشمندان یهود مسلمان شده از بحیرای راهب نیز یاد شده است.
از نوع تعبیر برخی مفسران برمی آید که تلقی آنان از بحیرای راهب (دست کم در ذیل بعضی از آیات) همان بحیرای راهب معروف است که در منطقه بُصرای شام پیامبر را در نوجوانی (9 یا 12 سالگی) همراه با عمویش ابوطالب که در یک کاروان تجاری عازم شام بود، ملاقات کرده است.
اما تلقی برخی سیره نگاران از مجموع روایات اسلامی این است که دو بحیرای راهب وجود داشته است: یکی بحیرای راهبِ معروف که جز روایتی مبهم و مرسل و در عین حال متهم به جعل و دارای ضعف متن، گزارشی از حال وی در دست نیست.
دیگری یکی از 8 مسیحی شامی است که در سال ششم هجری و پس از فتح خیبر همراه با جعفر بن ابی طالب به مدینه آمده، بر پیامبر وارد شدند و به نظر می رسد تلقی برخی مفسران از بحیرای راهب در روایات شأن نزول نادرست است و بر فرض پذیرش روایت ملاقات وی با پیامبر در نوجوانی، بعید است وی تا سالهای پس از هجرت زنده بوده باشد، بنابراین مراد از بحیرا در روایات شأن نزول یکی از 8 نفر مسیحی شامی است. درباره این 8 نفر نیز جز آن که در چند روایت شأن نزولی به صورت مبهم از آنها یاد شده و برخی تنها به نام آنها تصریح کرده اند هیچ اطلاعی در دست نیست.
ماوردی در شأن نزول آیات 52 ـ 54 سوره قصص/28 آن 8 نفر را چنین یاد می کند: بحیرا، ابرهه، اشراف، عامر، ایمن، ادریس، نافع و تمیم. قرطبی در نقل دیگری که در ذیل آیه 82 سوره مائده/ 5 آورده، از سه نام ثُمامه، قُثَم و درید به جای عامر، نافع و تمیم یاد کرده است.
ابن اثیر نیز در اُسد الغابه با تردید از مقاتل یا فردی دیگر، آن 8 نفر را نام برده و به جای عامر از تمّام یاد کرده است.
1. از قتاده نقل شده که آیات 52 ـ 54 سوره قصص/ 28 در شأن 40 مسیحی که همراه جعفر به مدینه آمدند نازل شده است که 32 نفر از آنها از حبشه و 8 نفر دیگر از شام بودند: «اَلَّذینَ ءاتَینهُمُ الکِتبَ مِن قَبلِهِ هُم بِهِ یُؤمِنون × و اِذا یُتلی عَلَیهِم قالوا ءامَنّا بِهِ اِنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّنا اِنّا کُنّا مِن قَبلِهِ مُسلِمین × اُولئِکَ یُؤتَونَ اَجرَهُم مَرَّتَینِ بِما صَبَروا ویَدرَءونَ بِالحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ ومِمّا رَزَقنهُم یُنفِقون» آنان که پیش از این (قرآن) کتابشان دادیم، به آن ایمان می آورند و چون بر آنان خوانده شود گویند: به آن ایمان داریم که آن از پروردگار ما راست و درست است. همانا پیش از آن مسلمان بودیم. اینان اند که برای شکیباییشان مزدشان را دو بار دهند و بدی را به نیکی دفع کرده، از آنچه روزیشان داده ایم، انفاق می کنند.
wikiahlb: بَحِیراى_راهب