بایگانی های اداری تخت جمشید به دو مجموعهٔ بزرگِ «الواح خزانه داری تخت جمشید» و «الواح باروی تخت جمشید» از بایگانی های اداری حک شده بر روی الواح گلی گفته می شود که در تخت جمشید یافت شده اند. این الواح در طی حفاری های قانونی مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو در دههٔ ۱۹۳۰ یافت شدند. این کاوش ها از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۴ تحت سرپرستی ارنست هرتسفلد و از ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۹ به دست اریک اشمیت انجام می شد.
... [مشاهده متن کامل]
سقوط تخت جمشید به دست اسکندر مقدونی و آتش سوزی و نامسکونی شدن آن سبب شده که الواح بایگانی اداری آن در طول سده ها حفظ شوند. طبق شواهد بدست آمده، آتش سوزی تخت جمشید بر این الواح آسیبی نرسانده و تنها باعث فروپاشی دیوار شمالی محافظ آنها شده که این دیوار تا زمان کشف الواح بر روی آنها باقی مانده و از آنها حفاظت کرده است. حرارت این آتش سوزی خود لوح های گلی را پخته کرد که سبب استحکام بیشتر و حفظ آنها شد.
هزاران لوح گلی و قطعات شکستهٔ برخی آنها بخشی از یک سامانهٔ اداری هستند که اسناد بیش از پنجاه سال فعالیت حکومتی ( از ۵۰۹ پیش از میلاد تا ۴۵۷ پیش از میلاد ) را در خود گرد آورده اند. این مدارک دربارهٔ شرایط جغرافیایی، اقتصادی، مدیریتی، دینی و اجتماعی حاکم بر منطقهٔ تخت جمشید که قلب سرزمین پارسیان بود اطلاعات بسیار گسترده ای در اختیار پژوهشگران گذاشته اند.
بایگانی های اداری تخت جمشید، تنها منبع دست اول مهم برای درک سازوکار داخلی پادشاهی هخامنشیان است و با وجود باستان شناسان بسیاری که بر این مجموعه کار کرده اند هنوز جای کار بسیاری باقی است. کُندیِ فرایندِ مطالعهٔ این الواح توسط پژوهشگران را می توان به خاطرِ اداری بودنِ ادبیاتشان و هیجانِ دراماتیکِ کمِ محتوای آن ها دانست.
بایگانی استحکامات تخت جمشید که آن را به طور خلاصه با PFA ( خلاصه شدهٔ Persepolis Fortification Archive ) یا PFT ( خلاصه شدهٔ Persepolis Fortification Tablets ) نمایش می دهند، دسته ای از بایگانی های به دست آمده از تخت جمشید است که به مدارک و اسناد مربوط به تحویل، انتقال، مالیات، انبارهای محصولات کشاورزی ( غله و میوه ) ، حیوانات اهلی، ( گوسفند، بز، گاو و ماکیان ) ، محصولات غذایی ( آرد ، نان و غلات ، شراب ، میوه های فراورده، روغن ، گوشت ) و محصولات حیوانی ( همچون چرم حیوانات ) در ناحیهٔ تخت جمشید پرداخته و همچنین میزان توزیع محصولات برای قربانی خدایان، خاندان سلطنتی، درباریان، موبدان، افراد دینی، مدیران، کارگران، مسافران، صنعتگران و حیوانات دام را نشان داده است.
... [مشاهده متن کامل]
سقوط تخت جمشید به دست اسکندر مقدونی و آتش سوزی و نامسکونی شدن آن سبب شده که الواح بایگانی اداری آن در طول سده ها حفظ شوند. طبق شواهد بدست آمده، آتش سوزی تخت جمشید بر این الواح آسیبی نرسانده و تنها باعث فروپاشی دیوار شمالی محافظ آنها شده که این دیوار تا زمان کشف الواح بر روی آنها باقی مانده و از آنها حفاظت کرده است. حرارت این آتش سوزی خود لوح های گلی را پخته کرد که سبب استحکام بیشتر و حفظ آنها شد.
هزاران لوح گلی و قطعات شکستهٔ برخی آنها بخشی از یک سامانهٔ اداری هستند که اسناد بیش از پنجاه سال فعالیت حکومتی ( از ۵۰۹ پیش از میلاد تا ۴۵۷ پیش از میلاد ) را در خود گرد آورده اند. این مدارک دربارهٔ شرایط جغرافیایی، اقتصادی، مدیریتی، دینی و اجتماعی حاکم بر منطقهٔ تخت جمشید که قلب سرزمین پارسیان بود اطلاعات بسیار گسترده ای در اختیار پژوهشگران گذاشته اند.
بایگانی های اداری تخت جمشید، تنها منبع دست اول مهم برای درک سازوکار داخلی پادشاهی هخامنشیان است و با وجود باستان شناسان بسیاری که بر این مجموعه کار کرده اند هنوز جای کار بسیاری باقی است. کُندیِ فرایندِ مطالعهٔ این الواح توسط پژوهشگران را می توان به خاطرِ اداری بودنِ ادبیاتشان و هیجانِ دراماتیکِ کمِ محتوای آن ها دانست.
بایگانی استحکامات تخت جمشید که آن را به طور خلاصه با PFA ( خلاصه شدهٔ Persepolis Fortification Archive ) یا PFT ( خلاصه شدهٔ Persepolis Fortification Tablets ) نمایش می دهند، دسته ای از بایگانی های به دست آمده از تخت جمشید است که به مدارک و اسناد مربوط به تحویل، انتقال، مالیات، انبارهای محصولات کشاورزی ( غله و میوه ) ، حیوانات اهلی، ( گوسفند، بز، گاو و ماکیان ) ، محصولات غذایی ( آرد ، نان و غلات ، شراب ، میوه های فراورده، روغن ، گوشت ) و محصولات حیوانی ( همچون چرم حیوانات ) در ناحیهٔ تخت جمشید پرداخته و همچنین میزان توزیع محصولات برای قربانی خدایان، خاندان سلطنتی، درباریان، موبدان، افراد دینی، مدیران، کارگران، مسافران، صنعتگران و حیوانات دام را نشان داده است.
