بالَنگ، بالنج، بادرنگ، بادرنج نام بالندگی کللکیر به زبان آمازون بین قبیله ای و یا به فارسی باستان پادرنگ ( نام علمی: Citrus medica ) [ ۱] میوه ای خوراکی از تیرهٔ مرکبات ( Rutaceae ) است. از آن در مرباسازی استفاده می شود. خاستگاه این گیاه شرق و جنوب شرق آسیا است و نام گونه آن ( medica ) از
قوم ماد ایران گرفته شده است. نام دیگر این میوه، ترنج یا
برگاموت است.
رفع خون ریزی لثه، تقویت کبد، خنک کننده و آرام بخش، رفع
یبوست معده. همراه با
گلاب برای
اسهال خونی و نیز اسهال های روده ای سودمند است.
بالنگ در کتب
طب سنتی با نام «اترج کبیر» آمده است. میوه آن را به فارسی بالنگ گویند و از نظر
گیاه شناسی زیرگونه ای از بادرنگ است. این
درختچه دارای میوه هایی است که گاهی به وزن یک کیلوگرم نیز می رسد. نوع دیگری از بالنگ را به فارسی «بادرنگ» می نامند و در کتب طب سنتی با نام های بادرنج، باذرنج و اترج صغیر آمده است.
بالنگ درختچه ای است به شکل غیر منظم، برگ آن با کمی اختلاف شبیه سایر مرکبات ولی میوه آن به کلی متفاوت و نوع کبیر آن در ابعاد یک
خربزه کوچک است. شکل آن دراز از یک طرف متصل به شاخه کمی پهن و از طرف دیگر به نوک بارکی ختم می شود. پوست آن به رنگ زرد طلایی خیلی ضخیم، موج دار و دارای برآمدگی هایی مانند تاول درشت است. قسمت عمده میوه را با پوست زرد و
گوشت سفید داخل پوست را گرفته و تقریباً جای برای گوشت ترش غیر خوراکی وسط آن باقی نگذارده است. گل آن سفید است. بالنگ دارای پوست زرد، رنگ طلایی با بوی معطر است، به خصوص نوع کوچک آن که پوستش صاف است، معطرتر است. قسمت گوشتی سفید متصل به پوست خارجی آن ضخیم و کمی شیرین و قسمت گوشت وسط آن که در میان پرده های ضخیم طولانی واقع شده است، دارای الیاف و غلاف های پر از مایعی است که در بعضی انواع شیرین و در برخی ترش است. تخم های آن که در قسمت گوشتی آن واقع است کمی دراز و در غلاف سفیدی واقع و مغز، سفید و کمی تلخ است. از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی پوست زرد آن کمی گرم و خشک است و شحم آن یا به عبارت دیگر قسمت گوشت سفید داخلی متصل به پوست زرد آن در ارقامی که این قسمت شیرین است از نظر طبیعت سرد و تر و خشک و برگ و شکوفه آن گرم و خشک است. از نظر خواص معتقدند که پوست زرد آن برا ی تقویت قلب و دماغ و کبد، سرد و معده احشای داخل شکم مفید است و برای تحلیل بادها و
نفخ و کمک به هضم غذا مؤثر می باشد. بخصوص مربای آن با عسل؛ البته با خوردن مربای آن اسراف نباید شود زیرا هضم آن مشکل می شود. دم کرده پوست زرد خشک شده آن مسکن قی صفراوی و جویدن آن خوشبوکننده دهان است. اگر پوست و گوشت سفید خشک شده آن را درلابه لای لباس ها بگذارند مانع بید زدن می شوند. [ نیازمند منبع]
